1972 yılında THY’de çalışmaya başlayan Zeki Türker’in ilginç bir meslek hayatı var. Hem Elektrik Elektronik hem de Gövde Motor Teknisyeni olan ilk kişi… UTED’in Başkanlığını yapmış aktif bir gönüllü… THY’den emekli olduktan sonra Kıbrıs, Türkiye ve ABD’de teknisyenliğe devam ettimiş olmasına rağmen 70 yaşında da boş durmuyor: Yaşadığı Muğla’da meslek liselerini gezerek gençleri havacılığa yönlendirmek için seminerler veriyor. Yeni hedefi de Havacılık Müzesi’ni gezen genç ve çocuklara rehberlik yapmak…
UTED: Nasıl uçak teknisyeni oldunuz?
Zeki Türker: Ben Maçka Sanat Enstitüsü’nü bitirdikten sonra, askere kadar Ambarlı Termik Santralında çalıştım. Askerden sonra da iş arayışındaydım ve THY’nin imtihanları olduğunu öğrendim. 1972 Şubatında girdiğim imtihanda başarılı oldum ama o sırada asker sayıldığım için işe başlayamadım. Asker sayılıyordum çünkü birikmiş izinlerimi alıp teskere iznine çıktığımda sınava girmiştim. Alım yapılırken askerliğimin bitmesine birkaç hafta kalmıştı. Neyse, Haziran ayında tekrar sınav açıldı. Onu da kazanınca bu kez işe başlayabildim. 1 Ağustos 1972 tarihi itibarıyla Türk Hava Yolları Elektronik Atölyesinde çalışmaya başladım.
UTED: Siz elektrik bölümünü bitirmiştiniz değil mi?
Zeki Türker: Evet ama elektronik atölyesinde başlattılar. O dönemde aslında çok rahat bir birim olmasına rağmen, hem konunun uzmanı olmadığım hem de o dönemdeki eski teknisyenlerden birşeyler öğrenmek uzun sürdüğü için elektrik atölyesine geçmek istedim. Elektronikçi bir arkadaşın da böyle bir talebi varmış, yer değiştirdik ve ben işe başladıktan birkaç hafta sonra elektrik atölyesine geçebildim.
UTED: Hep burada mı çalıştınız?
Zeki Türker: Hayır... Biraz uzun ama çok ilginç bir hikâyedir… O yıllar elektrik teknisyeni olan biri aynı zamanda mekanik teknisyeni de olamıyordu. Bu konuda kanunen bir engel olmamasına rağmen teamüller böyleydi. Benim mekanik teknisyeni de olmak için çabalamam boyunca İstanbul’dan Ankara’ya her yerde “Eski köye yeni adet getirme” sözünü duydum. Bana, meslek yaşamım boyunca sık sık bu söz söylendi zaten…
UTED: Neden elektrik teknisyeni iken bir de mekanik teknisyeni olmak istediniz?
Zeki Türker: Öğrenmek ve öğrendiklerimi paylaşmak benim hayat tarzım, felsefemdir. İşimle ilgili derinleşmeye çalışmak da hiç bitmeyen bir çaba olarak hayatımın merkezinde olmuştur. İngilizcemi geliştirmem, uçak teknisyenliğindeki ayrıntıları, püf noktalarını bitmez tükenmez bir çabayla sürekli öğrenmeye çalışmam hep bu nedenledir. Her öğrendiğimi not eder, sonra da üstünde çalışırdım. Hatta notlarımı temize çektiği için hanım bile yarı teknisyen sayılır (gülüyor)…
Neyse işte bu öğrenme aşkının bir sonucu olarak mekanik teknisyeni olmak için de çabalamak istedim. Ayrıntısına girmeyeyim, binbir zorlukla sınavlarına girdim ve başarılı oldum. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne sınav sonuçlarını ve elektrik teknisyenliğiyle ilgili defter şeklindeki belgemi gönderdim. Benim beklentim, belgemde elektrik kısmına konmuş olan çarpı işaretinin gövde ve motor kısmına da konması ve belgenin tekrar bana gönderilmesiydi. Bir süre sonra bana eski belgemle birlikte yeni bir belge geldi. Yeni belgede sadece gövde motor kısmı vardı, eski belgem de bir delgeçle delinmişti. Yani geçersizdi. Çok kızdım ve hemen amirime gittim. Daha önce de söylediği gibi, iki konuda da belgemin olamayacağını belirtip, “Sana eski köye yeni adet getirme demiştim” dedi.
Ertesi gün mesaim saat 15:00’te başlıyordu, sabah 06:00 uçağıyla Ankara’ya gittim ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünde mesainin başlamasını bekledim. Mesai başlayınca ilgili birime gidip derdimi anlatmaya çalıştım. 13 yıldır uçak elektrik teknisyeni olduğumu, sınavlara girip gövde motor konusunda da başarılı olduğumu söyledim ve neden eski belgemin iptal edildiğini sordum. Birkaç masada oturan herkesten farklı tepki aldım. Kimi şöyle, kimi böyle diyor, hiçbir konuda anlaşamıyorlardı. Arada da sıkılıyor, “Eski köye yeni adet getirmeyecektin” diyorlardı.
Neyse, sesler yükseldi, tartışmaya başladık. Bizim seslerimizden müsteşarın rahatsız olunduğunu söylemeye bir sekreter hanım geldi. Ben müsteşarın aynı katta olduğunu öğrenince sekreter hanımın ardından gidip, müsteşarla görüşmek istediğimi belirttim. Sorayım, dedi… Bir süre sonra da kabul ettiğini söyleyip beni odaya aldı. Müsteşar Bey çok kibar bir beyefendiydi. Beni karşısına oturttu, ne içmek istediğimi sordu ve lafımı hiç kesmeden tüm hikâyeyi ayrıntısıyla dinledi. Ben sözlerimin sonunda şöyle dedim: “Sayın müsteşarım, ben uçağın her noktasına hâkim olmak, kendimi geliştirmek için elektriğin yanında mekanik teknisyenliği için de çaba gösterdim ve başarılı oldum, hata mı ettim?”
Böyle sorunca müsteşar bey, “Olur mu, keşke senin gibi çaba gösteren daha çok kardeşimiz olsa. Seni ödüllendirmemiz gerekirken cezalandırıyoruz” dedi ve hemen telefonla bir yetkili çağırdı. Gerekli talimatları verdi ve ben aynı anda iki belgeye de sahip olabildim. Tabii bu sonra birçok arkadaşımız için de yolu açtı…
UTED: Gerçekten ilginç bir olay… Siz daha sonra mekanik olarak mı çalıştınız?
Zeki Türker: Evet, uzun uğraşlardan sonra Hat Bakıma geçtim ve oradan da emekli oldum.
UTED: Öğrenme çabanız burada bitmedi herhalde?
Zeki Türker: Biter mi? Her fırsatta yeni şeyler öğrenmek, kendimi geliştirmek için çabaladım. İngilizcemi geliştirmek için Amerika’da Seattle BCC College’e 1985’te 6 ay boyunca devam ettim. Ertesi yıl 1986’da da New York Hunter College’e de 6 ay devam ettim. Bu kurs sırasında akşamları da LaGuardia Community College’de FAA (Federal Aviation Administration) kurslarına katıldım. Nitekim bu kursların sonucunda FAA (Federal Aviation Administration) belgemi de aldım.
UTED: Zaten görüştüğüm her teknisyen, uçak teknisyenliğinde öğrenme hiç bitmez diyor… Bu bağlamda gençlere tavsiyeleriniz var mı?
Zeki Türker: Tabii, uçak teknisyeni olmuş, belgesini almış gençler, dediğiniz gibi öğrenmenin hiç bitmediğini bilmeli ve çaba göstermeyi hiç bırakmamalılar. Bu arada uçak teknisyeni olmak isteyen gençlere de tavsiyem, İngilizceyi halledip, yurtdışında özellikle Amerika’da kurslara gitsinler. Oradaki kursu başarıyla tamamladıklarında FAA (Federal Aviation Administration) sınavını vermeleri çok kolaylaşıyor. Türkiye’deki süreçle karşılaştırıldığında çok daha hızlı biçimde belge sahibi olabilirler.
UTED: Emekli olduktan sonra sizin bir de Amerika maceranız var… Amerika’da nasıl çalıştınız?
Zeki Türker: Ben emekli olduktan sonra Kıbrıs Hava Yolları ve İstanbul Hava Yollarında çalışmıştım. İstanbul Havayolları kapanınca birçok arkadaşla birlikte ben de işsiz kaldım. Kimi THY’ye geri döndü, kimi de diğer özel havayolu şirketlerine başvurdu. Benim de New York’ta tanıdığım bir arkadaşım vardı. Ünlü bir lokantası vardı ve kalburüstü insanlar geliyordu. Bir Cuma akşamıydı, “Hiç mi havayollarında çalışan tanıdığın yok” diye mail attım ve durumu anlattım. Ertesi gün beni aradı ve Pazartesi gününe benim için bir randevu aldığını, acilen gelmemi söyledi. Ben de gittim. Bir özel uçak sahibi işadamı ile özel hangarındaki uçağı için anlaştım ve çalışmaya başladım. Sonra iki uçağın bakımını daha yapmaya başladım. Bu arada komşumun arkadaşı olan ve United Airlines’te çalışan bir teknisyen vasıtasıyla görüşmeye gittim ve işe kabul edildim. İki yıl boyunca da orada çalıştım. Daha sonra Türkiye’ye dönüp MNG ve Pegasus’ta da çalıştım. 2015 başında THY’den aradılar ve Alanya Gazi Paşa Teknik için yardım istediler. Nisan ve Mayıs aylarında kısa bir mesaim oldu ama meslek hayatımı orada tamamladım.
ZEKİ TÜRKER
2 Ağustos 1947’de Bursa’da doğdu. Bursa’da başladığı ilköğrenimini İstanbul Yeşilköy İlkokulu’nda tamamladı. Yeşilköy Ortaokulu’nu bitirdikten sonra Maçka Sanat Enstitüsü Elektrik bölümüne girdi. 1965 yılında buradan mezun olduktan sonra 1970 yılında askere gidene kadar Ambarlı Termik Santralının inşaatında çalıştı. Bu arada 1965-1968 yılları arasında Beşiktaş Işık Mimarlık Mühendislik Yüksek Okulu İnşaat/Elektrik bölümüne devam etti. 1972 Haziranındaki sınavları vererek 1 Ağustos 1972 tarihinde Türk Hava Yolları Uçak Elektrik Atölyesinde çalışmaya başladı. 28 Mayıs 1976’da “624” Uçak Sistemleri/ Gövde/Elektrik/Ateşleme lisansını aldı. Uçak Elektrik Atölyesinde, 1986 yılına kadar çalıştı. Bu yıl mekanik teknisyenliği sınavlarını da vererek, hem elektrik hem de mekanik teknisyeni oldu ve Hat Bakımda çalışmaya başladı. 1985 ve 1986 yıllarında ABD’de 6’şar aylık dil kursuna devam etti. 1986 yılındaki 6 aylık İngilizce kursunun yanında FAA kursuna da devam etti. 1988’de Hat bakım Müdür Yardımcılığında ilk defa kurulan Müşteri Uçakları Grubunda görevlendirildi. 1990-1991 yılları arasında UTED Başkanlığı yaptı. Bu arada THY Sporda Yönetim Kurulu Üyeliği ve Voleybol Şube Kaptanlığı yaptı. 1991 ile 1994 yıllarında Singapur ve Tayland’da çalıştı. 1 Nisan 1994’te FAA (Federal Aviation Administration) -2496980- A/P (Airframe - Powerplant) Sertifikasını aldı. 1995 Ekiminde THY’den emekli oldu. 1995-1998 yılları arasında Kıbrıs Hava Yolları, 1998-2000 yılları arasında İstanbul Hava Yolları, 2000-2002 yılları arasında ABD’de United Air, 2002-2006 yılları arasında MNG Hava Yolları, 2006-2014 yılları arasında Pegasus’ta çalıştı. 2015 yılında THY’de Alanya Gazi Paşa Teknik için Nisan ve Mayıs aylarında çalıştıktan sonra meslek hayatını tamamladı.