Uçak Teknisyeni ve Hat Bakım Nöbetçi Vardiya Müdürü göreviyle THY Teknik yöneticilerinden biri olan, meslektaşımız Özgür Yumakoğulları bu ayki dergimizin konuğu. Özgür Yumakoğulları ile söyleşimizi UTED Yönetim Kurulu Üyeleri, Celal Batur, Ersin Adıyaman ve Murat Özgül ile gerçekleştirdik.
UTED: Özgür Bey, öncelikle soyadınızın hikâyesini anlatır mısınız?
Özgür Yumakoğulları: Evet, soyadım her zaman insanların dikkatini çekmiştir. Benim ailem Antalya’nın Toroslarında yaşamış Yörük ailelerinden… Bilirsiniz Yörükler koyun, keçi kılından ipler yaparlar. Bu ipler yumak haline getirilir. Bizim aile de bu işi iyi yapıyormuş herhalde, bu nedenle Yumakoğulları soyadını almışlar.
UTED: Peki Toroslarda başlayan hayatınızda uçakla nasıl tanıştınız?
Özgür Yumakoğulları: Ben Antalya’nın Korkuteli’nin bir köyünde doğdum. İlkokulu Korkuteli’nde tamamladım.
Çocukluğumdan beri elektronik cihazlara ilgim vardı. Televizyona dokunamazdım ama evin radyosunu söküp birleştirmiştim. Bu ilgim devam ettiği için Anadolu Teknik Lisesi Bilgisayar bölümüne gittim. Çocukluğumdan beri uçaklara da ilgim vardı.Gökyüzünde görür, nasıl uçtuğunu merak ederdim. Antalya’ya gittiğimizde yerde ilk uçağı görmüştüm.Uçaklara olan ilgim de bu arada arttı ve üniversite sınavlarında Anadolu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Havacılık Elektrik ve Elektroniği Bölümü’nü kazandım. Böylece çocukluğumdan beri
ilgi duyduğum alanları birleştirmiş oldum. Beş yıllık sivil havacılığın ilk mezunlarından biriyim.
UTED: Okuldan sonra?
Özgür Yumakoğulları: Okuldan sonra mekanik teknisyenlikle uçak teknisyeni olarak Türk Hava Yolları’nda çalışmaya başladım ve 16 yıldır buradayım. Mekanik Teknisyenlikten sonra başteknisyen oldum, üs bakım ve hat bakımda operasyonel görevlerde bulundum, başteknisyen oldum, hat bakım vardiya şefliği yaptım. Nisan 2014’ten beri de vardiya müdürüyüm.
UTED: Tüm bu süreçte ilginç olaylar yaşamışsınızdır…
Özgür Yumakoğulları: Tabii birçok ilginç anım var. Bizim “Arıza Teşhis Grubu” adında bir grubumuz vardı. Bir gün iş planları geldi, arkadaşlara dağıttık, çalışıyorlar. Ben de işimi bitirdim eve gitmek üzere hazırlanıyorum. Çıkmak üzere giderken gözüme ilişti arkadaşlar iki numaralı motorda çalışıyorlar. Ancak benim aklımda bir numaralı motor olarak kalmıştı. Hemen koşarak yanlarına “durun, durun” diyerek gittim. Ters motordaki MEC (Main Engine Control) dediğimiz değişimi zor bir komponenti söküyorlarmış. Tabii zaman kaybettikleri için ben de eve gitmedim ve onlara yardımcı oldum, önce sağlam motoru topladık sonra sorunu çözdük.
UTED: Teknisyenlikten yöneticiliğe geçişler ilk ne zaman başladı?
Özgür Yumakoğulları: Teknisyenlikten yöneticiliğe geçiş bizden bir önceki kuşakla başladı. Yeni kurallar ve gerekliliklerden dolayı bizden önceki kuşakta nöbetçi müdürlük kuruldu ve bu birimin yöneticiliğine teknisyen kökenli arkadaşlar getirilmeye başladı. Biz de onlardan aldığımız bayrakla görevi sürdürüyoruz. Hedefimiz daha da önemli sorumlulukları alabilmek…
UTED: Uçak teknisyenliğinden gelip yöneticilik görevini sürdüren biri olarak mesleğin her aşamasında bulunmuşsunuz. Sizce uçak teknisyenliğinin en önemli sorunu nedir?
Özgür Yumakoğulları: Öncelikle teknisyenin ne olduğu ve önemi Türkiye’de tam olarak anlaşılmış değil. Tabii ki sektör içindeki insanlar bunu iyi kötü biliyor ama teknisyenin bir uçağın uçması için “olmazsa olmaz olduğu” bazen es geçilebiliyor. Uçak teknisyenliğine daha fazla değer verilmesi gerektiğine inanıyorum. Çünkü havacılıkta lisanlı insanların istihdam edilmesi zorunlu olan üç birim vardır. Biri hava trafik kontrolörleri, ikincisi pilotlar ve üçüncüsü de teknisyenlerdir. Bu birimlerde gereken lisansların hiçbirini almak kolay değildir. Hele son senelerde çıkan kurallara göre uçak teknisyeni olmak çok zorlaştı. Şartları, eğitimleri, geçilmesi gereken sınavlar gerçekten çok zor. Pratik olarak kazanılması zorunlu olan deneyimler zor ve uzun.
UTED: Uçak teknisyeni olmak için nasıl bir eğitim ve deneyim gerekli?
Özgür Yumakoğulları: Benim yaptığım yüksek lisans çalışmamda da bu konuyu inceledim. Bu zorluk ve doğurduğu sorun sadece Türkiye’nin değil dünya havacılığının da önemli sorunlarından biri…
2015 yılında 3.5 milyar insanın uçakla bir yerden bir yere seyahat edeceği ve sayının önümüzdeki 10 yıl içinde 2.5 kattan fazla artacağı tahmin ediliyor. Bu uçak sayısının da artacağı anlamına geliyor. Bu uçakları uçurmak için pilot, bakımını yapmak için teknisyen lazım. Bu konuda Boing ve Airbus da çok detaylı araştırmalar yapıyor. Eğitim süreleri açısından bakıldığında doğabilecek pilot açığını karşılamak görece daha kolay olacaktır. Çünkü bir pilot, iki yıl içinde yetişebiliyor. Teknisyenlik için gereken yetiştirme süresi ise bunun birkaç katı. Bugün bile dünyadaki teknisyen sayısının yetersiz olduğu düşünülürse asıl istihdam sorununun uçak teknisyenliğinde olacağını net olarak görürüz.
UTED: Sizin yaptığınız araştırmaya göre, bugün Türkiye’de bir teknisyen açığı var mı?
Özgür Yumakoğulları: Evet, benim araştırmama göre Türkiye’de mevcut durumda bir teknisyen açığı görünüyor. Ancak bunun net olarak ortaya çıkışının 2020’li yılların başında olacağını öngörüyorum. Tabii gerekli tedbirler alınmazsa… Sektör bugün ve sonraki yıllardaki üniversitelerin havacılık bölümlerinden mezun olmuş tüm elemanları istihdam etse bile istihdam açığı olacak.
UTED: 2020’li yıllar çok uzak değil…
Özgür Yumakoğulları: Doğru, çok uzak değil. Bir teknisyenin B1 lisansının yetkisini alması 7 ile 10 yıl, A1 lisansını alması ise 5 ile 7 yıl sürüyor. Bugün bizim yaptığımız işlerin birçoğunu B1 yetkili teknisyenlerin yaptığını düşünürsek, bugün eğitim süreci başlayacak bir teknisyen adayı en erken 2022 yılında B1 lisansına sahip olacak ve işimize yarayacak demektir.
UTED: Uçak teknisyeni olmak için gereken süre niçin giderek artıyor?
Özgür Yumakoğulları: Uçak ve uçuş güvenliğine verilen önem ve sürekli yükselen teknoloji en önemli nedenler…
UTED: Uçuş sayısındaki büyük artışlara rağmen kazalardaki düşüşün nedenlerinden biri de bu herhalde…
Özgür Yumakoğulları: Burada iki etken var. Birincisi teknolojinin çok gelişmesi ve insan hatasına pay bırakmayacak şekilde sistemler dizayn edilmesi. İkinci etken ise uçak bakımındaki standartların yükselmesi…Günümüzde uçak bakımı dolayısıyla olan kazaların oranı çok çok azaldı. Çalışanların eğitiminin ve teknik becerilerinin çok yükseltilmesinin olumlu etkileri bunlar… Çeşitli otoritelerin sürekli güncellediği yükselen standartlara herkes uymak zorunda…
UTED: Tezinizdeki sonuçlara göre Türkiye’deki uçak bakım sektörünün gelecekteki durumu için öngörüleriniz var mı?
Özgür Yumakoğulları: Aslında ben bu soruyu sektördeki tüm çalışanlara sordum. “Önümüzdeki 10 yıl içinde uçak bakım sektörünün durumu ne olur” şeklindeki soruyu 5 bin kişiye gönderdim. 1800 civarı cevap geldi. Sonuçta yüzde 90 civarında sektörün büyüyeceği öngörüldü… Büyüyeceğini öngörenlerin büyük kısmı da sektörün bu büyümeyi karşılayamayacağına inanıyor. Benim araştırmamdaki diğer veriler de bunu gösteriyor.
UTED: O zaman, az önce belirttiğiniz gibi, ilgili otoritelerin uçak teknisyenliği eğitimine hızla eğilmesi gerek…
Özgür Yumakoğulları: Evet, hem yeni okullar açılmalı, hem de kalite yükseltilmeli.
UTED: Kaliteli uçak teknisyeni nasıl yetişir?
Özgür Yumakoğulları: Dediğim gibi teknisyenin sayısı kadar kalitesi de önemli. Bizim işimizde her kademede insan gerekli. Akademik eğitim kadar önemli olan insanların kişisel olarak iş yapabilme becerisi ve beyinsel kapasitesi. Bu da kişisel özelliklerin yanında pratikle gelişiyor. Ancak bu söylediklerim akademik eğitimin önemsiz olduğu anlamına gelmez. Bilakis önemi giderek artıyor ve artacak.
UTED: Son sorumuz, uçak teknisyenini bir cümleyle nasıl tanımlarsınız?
Özgür Yumakoğulları: Uçak teknisyeni, sevdiklerimizi bindirdiğimiz bir metal yığınının güvenli bir şekilde havada seyahat etmesini sağlayan kişidir.
ÖZGÜR YUMAKOĞULLARI KİMDİR?
1976 yılında Antalya’nın Korkuteli ilçesinde doğdu. İlk, orta ve lise öğretimini Antalya’da tamamladı. Antalya Anadolu Teknik Lisesi Bilgisayar bölümünden mezun olduktan sonra Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık
Yüksek Okulu Havacılık Elektrik Elektroniği bölümüne devam etti. Sonradan ismi Havacılık ve Uzay Fakültesi olarak değiştirilen bölümün hazırlık sınıfını sınavla atlayıp B2 (aviyonik) uçak bakım lisansımı da alarak 1998 yılında ilk 5 yıllık mezunları arasında yer aldı. 1999 yılında Uçak Revizyon Müdürlüğünde mekanik teknisyen
olarak meslek hayatına başladı. B1 (mekanik) uçak bakım lisans yetkisini de alarak şirkette B1/B2 yetkili teknisyen, başteknisyen ve hat bakım vardiya şefliği görevlerinde bulundu. Toplam 16 yıldır içinde bulunduğu THY Teknik ailesinde Nisan 2014’ten beri Hat Bakım Nöbetçi Vardiya Müdürü olarak görevini sürdürüyor. Evli olan Özgür Yumakoğulları’nın 9 ve 12 yaşlarında iki oğlu var.