Öyle tarifsiz güzellikte bir hayal kurun ki, oturduğunuz yerden yükselmeniz saniyelere sığsın ve bu yükselmenin sonunda altınızdaki tüm coğrafi şekillerle aranıza bulutlardan bir çarşaf serilsin… Arada bir bulut radarınıza göz atın ve kendi uçuşunuzu kendiniz planlayın. Nirengi de size ait, bu nirengiye sizi ulaştıracak rota da! Ne büyük özgürlük! Hangi meydandan teker keseceğinizin de hangi meydana teker koyacağınızın da karar mekanizması sizsiniz.
Bilimin ortaya çıkış sebebi merak duygusu ve hayaller olup, amacı da hayalleri gerçekleştirip, hayatımızı kolaylaştırmaktır. Bilim-kurgu filmleri, çizgi filmler ya da kitaplar, bilimin gelişmesinin en büyük yardımcılarındandır. Hayal dünyalarımızdan çıkan oklar, bilim-kurgu filmlerine ulaşırlar. Bu sayede “neden gerçekleşemesin ki?” dediklerimiz an gelir, birer silüet olmaktan çıkıp bedenlere dönüşürler. İstekleri, hiç bitmeyen varlıklarız. Bu nedenle; Hayaller kurarız, Risk alıp hayali yatırımlar yaparız, Bazı dönemlerde hayal dünyasında yaşarız, Ve bir de bakarız ki, ister istemez bir hayalmatiğe dönüşmüşüz.
Peki, bunca yatırılan hayali artık hayalmatiklerden çekme zamanı desem... Evet, artık tam da böyle bir çağda yaşıyoruz. Havacıların, hayalmatiklerinin adı “uçuş simulatörleridir”.
Gerçek bir yolcu uçağının sorumluluğunu almadan önce, kendimizi, uçuş simulatörlerinde onlarca kez kalkıp inen pilotlara teslim ettiğimizi biliyor muydunuz? Uçuracağı tipin simulatöründe hem pilotaj eğitimindeyken hem de 4000 saat uçuş süresi olsa da yine de 6 ayda bir zorunlu olarak pratik yaptığını tahmin eder miydiniz? Tabii ki yalnızca havayolu pilotları değil, jet pilotları, helikopter pilotları da aynı şekilde eğitim almaktadır. Simulatör eğitiminden kalan bir pilot da hiçbir surette gerçek bir hava aracını uçurma lisansına sahip olamaz.
Kimilerine göre uçuş simulatörü yalnızca bir oyun konsolundan ibarettir. Evinin bir odasını kokpite çeviren öyle çok insan var ki! O insanlar, moda olan oyunlardan çok, gerçeğe en yakın haz duygusunu yaşattığı için bu yöntemi seçerler. Uçuş simulatörleri, sanal meydanlardan, sanal kokpitlerden ve sanal pilotlardan oluşur.
Bir zamanlar oynarken büyük haz aldığım “Flight Simulator 2002” bence etkileyici şekilde gerçeğe en yakın olan oyunlardan biriydi. Oyunda, Boeing 747- 400, Cessna 172S Skyhawk SP gibi 12 adet uçağı kullanmanın keyfini çıkarırken Bell 206B Jet Ranger III helikopterini bile uçurabiliyordum. Şahane olan başka bir özelliği de uçağımı farklı hava şartlarında bile uçurabiliyor olmamdı.
İstanbul’da bir alışveriş merkezinde ise, Boeing 737- 800’ün simulatörü, tüm sanal pilotların hizmetinde. Bununla ilgili daha fazla bilgi veremeyeceğim reklam olmaması adına ama araştıranlar hemen bulurlar diye düşünüyorum. Uçuş simulatörleri ya da bir diğer adıyla sentetik eğitim cihazları, gerçek bir pilotun checklist
kontrolünden, radyo navigasyon, yakıt durumu, telsiz konuşmaları ve yerel hava koşullarına kadar detaya inebilecek düzeyde düşünülmüş ve kesinlikle başarıya ulaşmış cihazlardır. Uçuş simulatörlerini tanımlamak istediğimde ise şöyle devam edebilirim;
Herhangi bir uçak tipine ait olup, kokpitle birebir aynı ölçülere ve aynı sistemlere sahip bir kabinden oluşan uçuş simülatöründe, pilotlar her türlü şarta göre sanal şekilde uçarak eğitim almaktadır. Pilotların koltuklarının arkasında, eğitmen pilot için uçuş sistemlerine müdahale edebileceği bir kumanda sistemi bulunur ve tüm pilotların uçuş eğitimlerinin önemli bir kısmı simülatörlerde yapılır. Pilotaj eğitimindeki ve hali hazırda bu mesleği
icra eden pilotların eğitim gördüğü simülatör, uçaktaki kokpitin bir benzerinin alt kısmına hidrolik ayakların konulmasıyla oluşur. Pilotlar, uçuşlarında yaşamayacakları maksimum sorunlarla karşılaşır ve en kötü meteorolojik şartlarda bile dünyanın en riskli hava limanlarına iniş ve kalkış yapabilir.
Uçuş simülatörü;
- gerçek uçağın neredeyse birebir aynısı olan bir kokpit,
-dış dünyadaki görüntüleri aslına çok yakın uyarlayan bir gösterim sistemi,
- uçağın aerodinamik modelinin bulunduğu ve uçak sistemlerinin davranışlarını simüle eden ana simülasyon yazılımı gibi birçok alt-sistemden oluşuyor. Böyle bir simülatör, tüm mekanik alt sistemlere ilaveten, yaklaşık 20 adet çok tecrübeli yazılım ve elektronik mühendisinin ortalama 30 ay çalışması ile ortaya çıkıyor.
Simulatörler, pilot olmak isteyip de olamayanlar veya kariyerini pilot olarak sürdürecek olanlar için biçilmiş kaftandır. Elbette tam manasıyla uçtuğunuzu hissedemeseniz de, hareketli kabinler sayesinde o havaya girmeniz mümkündür. İşte bu sebeple, simülatörler benim için yeryüzündeki hayalmatiklerdir. Gökyüzüyle ilgili tüm hayallerimizi, bu hayalmatiklerden çekebiliriz..
Uçuş simulatörlerinin faydaları nelerdir?
Havacılık sektörüne sağladığı en büyük fayda, uçuş eğitimlerinin maliyetlerini çok ciddi şekilde düşürmesidir. Türk Hava Kuvvetleri’nden gelen açıklamayla doğrulanan bu haberi sizlerle paylaşmak istiyorum:
“2’nci Ana Jet Üs Komutanlığı’ndaki Simülatör Eğitim Merkezinde bir yıl içerisinde 30 bin saat uçuş eğitimi gerçekleştirildi. Eğitimlerin simülatörle yapılmasının Türk Hava Kuvvetleri’ne bir yılda 190 milyon lira kar sağladığı belirtildi. Savunma Sanayii Müsteşarlığından (SSM) yapılan açıklamada, geçen yıl hizmete açılan Simülatör Eğitim Merkezinin birinci yılını doldurduğu belirtildi. SSM sahipliğinde projesini HAVELSAN’ın üstlendiği, Simülatör Filo Komutanlığı bünyesinde yer alan eğitimin merkezinde; 6 adet KT-1T Temel Eğitim Uçağı Simülatörü ve 4 adet T-38M Tekamül Jet Eğitim Uçağı Simülatörü olmak üzere toplam 10 simülatör ve 1 Uçak Terk Etme Eğiticisinin (UTER) bulunduğu kaydedildi. Toplam 10 simülatör ile bir yıl içerisinde 30 bin saat uçuş eğitimi gerçekleştirildiği ifade edilen açıklamada şunlar bildirildi:
Bunun yaklaşık 21 bin saati KT1-T simülatörü, 9 bin saati ise T-38 simülatörü ile gerçekleştirilmiştir. Simülatör eğitimi öncesinde KT-1T Uçuş Eğitimi alan bir pilotun bu eğitimi tamamlaması için 83 sorti yapması gerekiyordu. Bu koşula bağlı olarak, bir pilotun KT-1T Temel Uçuş Eğitimi’ni tamamlamasının maliyeti, her bir sortinin yaklaşık 20 bin TL gerçek maliyeti üzerinden hesaplandığında 1 milyon 660 bin TL idi. KT-1T tam görev uçuş simülatörleri ile sağlanan eğitim, KT-1T Temel Uçuş Eğitimi için ön koşul olan sorti sayısını 83’ten 69’a düşürdü ve 14 sorti üzerinden her bir pilotun eğitiminde yaklaşık 280 bin kar sağlandı. Bu sene 300 civarında pilotun KT-1T pilotaj eğitiminden mezun olduğu düşünülürse, KT-1T tam görev uçuş simülatörünün Türk Hava Kuvvetleri›ne sağladığı 1 senelik kar yaklaşık 84 milyon TL’dir.»
Simülatör eğitimi öncesinde T-38M Tekamül Jet Uçuş Eğitimi alan bir pilotun bu eğitimi tamamlaması için 85 sorti yapması gerektiği, bu koşula bağlı olarak bir pilotun T-38M Tekamül Jet Uçuş Eğitimi’ni tamamlamasının maliyetinin, her bir sortinin yaklaşık 33 bin TL gerçek maliyeti üzerinden hesaplandığında 2 milyon 805 bin lira olduğu aktarılan açıklamada, “T-38M tam görev uçuş simülatörleri ile sağlanan eğitim, T-38M Tekamül Jet Uçuş Eğitimi için ön koşul olan sorti sayısını 85’ten 69’a düşürdü ve 16 sorti üzerinden her bir pilotun eğitiminde yaklaşık 530 bin TL kar sağlandı. Bu sene 200 civarında pilotun T-38M Tekamül Jet Uçuş pilotaj eğitiminden mezun olduğu düşünülürse, T-38M tam görev simülatörünün Türk Hava Kuvvetleri’ne sağladığı 1 senelik kar yaklaşık 106 milyon liradır” ifadeleri aktarıldı.
Simulatörlerle İlgili En Taze Haber Sıra geldi, simülatörlerle ilgili en büyük gelişmeye. Türk Hava Yolları’nın Boeing 737NG uçakları için, pilot eğitimlerinde kullanılacak ilk yerli simülatörü Havelsan üretecek. 2016 yılı sonuna kadar Türk Hava Yolları Uçuş Eğitim Merkezi’ndeki Tam Uçuş Simülatörü sayısı 14’e yükselirken, ilk defa
bir yerli üretim sivil yolcu uçağı simülatörü de bu rakama dahil edilmiş olacaktır.
Havelsan, Türk Hava Yolları’nın Boeing 737NG tipi uçakları için uluslararası D seviye sertifikasyona sahip Tam Uçuş Simülatörü üretecek. Bu işbirliği çerçevesinde Havelsan, Türk Hava Yolları’nın Boeing 737NG uçakları için, pilot eğitimlerinde kullanılacak ilk yerli simülatörü imal edecek. Hem düşük maliyet hem de güvenli eğitim sağlayacak bu cihaz aynı zamanda Havelsan’ın ilk sivil uçak simülatörü olacak.
İki firma arasındaki işbirliği 14 Nisan 2016’da, Türk Hava Yolları’nın Florya‘daki Uçuş Eğitim Merkezi’nde gerçekleşen imza töreni ile resmiyet kazandı. İmza töreni Savunma Sanayii Müsteşarı Prof. Dr. İsmail Demir, Savunma Sanayii Müsteşar Yardımcıları, Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı M. İlker Aycı ve Havelsan Yönetim Kurulu Başkanı Yüksel Öztekin’in katılımlarıyla gerçekleşti.
Ülkemiz için bu önemli gelişmeye yürekten destek veriyor, Havelsan’ı başarısından ötürü tebrik ediyoruz.
İnsanlar bazen öyle bir psikolojiye bürünürler ki, etrafındakilere “Ne yerdeyim ne gökteyim, ne yaptığımı bilmiyorum” derler... Bu cümleyi bazen pozitif bazense negatif anlamda kullanabilirler. Bu hayalmatiklerden birinin içinde, kendinizi tıpkı böyle hissedeceğinizi düşünüyorum. Oyun için bile olsa, bu deneyimi yaşamalısınız, çünkü ondan sonra bağımlılığınız olacak! Gökyüzüne ne kadar yaklaşırsanız, sizi bir o kadar daha kendine çeker.
Ne yükselme duygusunun verdiği hazzı yaşamaktan ne de mavisinin güzelliğini görmekten alıkoyamazsınız kendinizi. Unutmayın, bu dünyada yükseldikçe daha da özgürleşirsiniz ve şundan emin olun dünyadaki her şey, yukarıdan baktığınızda çok daha güzel ve kusursuzmuş gibi görünür. Simulatör oyunuyla bile olsa, yükselin, ruhunuza iyi gelecek! Hadi artık, vakit, meydandan teker kesme vaktidir…