Fırat Üniversitesi ekibi, TÜBİTAK destekli yapay zekâ tabanlı akıllı dengeleme sistemiyle türbülansın etkilerini azaltan yenilikçi bir teknoloji geliştirdi. Motor altına yerleştirilen hareketli kapaklar, sensör verilerini analiz eden yapay zekâ sayesinde uçuş sırasında anlık denge sağlayarak sarsıntıyı önemli ölçüde düşürüyor. İlk testlerde yolcu konforunda %15’lik artış gözlemlenen sistem, geleceğin daha güvenli ve konforlu uçaklarına öncülük ediyor.

Havacılığın Yeni Ufku: Konforlu ve Güvenli Uçuşlar

Gökyüzünde seyahat etmek çoğu insan için büyüleyici bir deneyimdir; ancak türbülans anları bu büyüyü çoğu zaman bozar. Ani sarsıntılar, yolcuların içindeki güven hissini zedelerken, uçuş konforunu da ciddi biçimde etkiler. İşte bu soruna yenilikçi bir çözüm, Fırat Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksekokulu’ndan yükseliyor.

TÜBİTAK destekli “Yapay Zekâ Destekli Akıllı Dengeleme Sistemi” Projesi, Proje Yürütücüsü Muhammet Çağrı Tüylü liderliğinde; Araştırma Görevlileri Miraç Denizol, Bager İlke ve Celal Can Sağnak’ın katkılarıyla geliştiriliyor. Bu çalışma, uçuş güvenliği ve konforu alanında yeni bir sayfa açmayı hedefliyor.

 Türbülansın Anatomisi: Görünmeyen Tehlike

Türbülans, uçağın kanatları çevresindeki hava akışının düzensizleşmesi sonucu ortaya çıkan ani sarsıntılardır. Pilotlar için teknik bir zorluk, yolcular içinse stres kaynağı olan bu olay, aynı zamanda ciddi bir güvenlik sorunu da oluşturabilir. Yapılan araştırmalara göre, 2010–2015 yılları arasında yaşanan hava aracı kazalarının %52’si türbülans kaynaklı. Bu istatistik, uçuş güvenliğinde türbülansın etkilerini azaltmanın ne kadar kritik olduğunu açıkça gösteriyor.

 Akıllı Kapaklarla Dengeyi Sağlamak

 Proje ekibinin geliştirdiği sistem, türbülans anlarında uçağın dengesini otomatik olarak koruyabilen akıllı kapak  mekanizmalarına dayanıyor. Bu sistem, motor altına yerleştirilen hareketli kapakların hava akışını dinamik biçimde yönlendirerek dengeleyici kuvvet oluşturmasını sağlıyor.

Uçağın yönelme eğilimi sensörler aracılığıyla algılanıyor ve yapay zekâ destekli yazılım, milisaniyeler içinde en uygun tepkiyi veriyor. Kapaklar, gerektiğinde açılıp kapanarak uçağın aerodinamik dengesini koruyor ve yolcuların hissettiği sarsıntıyı minimuma indiriyor.

 Bu sistemin “beyni” ise Python tabanlı makine öğrenimi algoritmalarıyla donatılmış bir kontrol yazılımı. Yazılım, uçuş boyunca sensörlerden gelen verileri analiz ediyor, öğreniyor ve bir sonraki uçuşta daha doğru tepkiler veriyor.

 Araştırma Görevlileri Miraç Denizol ve Bager İlke, yazılımın yapay zekâ mimarisinin geliştirilmesinde aktif rol üstlenirken; Celal Can Sağnak, sistemin aerodinamik analiz ve test süreçlerinde görev alıyor.

 Yapay Zekâ Havacılığı Nasıl Dönüştürüyor?

 Bu proje, yalnızca türbülansın etkisini azaltmakla kalmıyor; aynı zamanda havacılıkta yapay zekâ destekli sistemlerin geleceğine ışık tutuyor.

 Geliştirilen algoritmalar, ilerleyen süreçte otomatik stabilizasyon, yakıt verimliliği ve bakım optimizasyonu gibi alanlarda da kullanılabilecek bir temel oluşturuyor.

 Bu sayede geleceğin uçakları, sadece daha akıllı değil; aynı zamanda daha güvenli, ekonomik ve çevre dostu hale gelecek.

 Laboratuvardan Gökyüzüne Uzanan Yolculuk

 Proje, Fırat Üniversitesi Gaz Türbinli Motor Atölyesi ve Enformatik Laboratuvarı’nda yürütülüyor.

 3D yazıcı teknolojisiyle üretilen prototip parçalar, CNC makinelerinde hassas testlerden geçiriliyor. İlk simülasyon sonuçlarına göre, sistemin yolcu konforunu %15 oranında artırdığı ve türbülans kaynaklı ani sarsıntıları önemli ölçüde azalttığı gözlemlendi.

 Proje yürütücüsü Muhammet Çağrı Tüylü, çalışmanın önemini şu sözlerle özetliyor:

 “Yapay zekâ yalnızca dijital dünyayı değil, havacılığın fiziksel sınırlarını da yeniden tanımlıyor. Geliştirdiğimiz sistemle, gökyüzünde daha güvenli ve konforlu bir geleceğe doğru adım atıyoruz.”

 Geleceğe Açılan Kanatlar

 Bu yenilikçi proje, bir mühendislik başarısından çok daha fazlasını temsil ediyor.

TÜBİTAK destekli Yapay Zekâ Destekli Akıllı Dengeleme Sistemi, geleceğin uçaklarında standart hale gelebilecek akıllı stabilizasyon teknolojilerinin öncüsü olma potansiyeline sahip.

 Fırat Üniversitesi ekibinin vizyonu, sadece bir uçuşu değil, havacılığın geleceğini dengelemek üzerine kurulu.

 Yakın gelecekte gökyüzü, yalnızca hızın değil; konforun, güvenin ve teknolojik zekânın da adresi olacak.