Thumbnail
  • 08.10.2019

Neden uçaklara şehir adları veriliyor biliyor muyuz? Tarih, 15 Mart 1925. Türk Tayyare Cemiyeti’nin gelişmesi için de paraya ihtiyaç vardı. Yapılması gereken halktan bağışlar toplanması, karşılığında ise devletimize, ordumuza ve halkımıza ‘uçak’ hibe edilmesiydi…

 

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün hayalinde askeri havacılık gibi sivil havacılığın da geliştirilmesi vardı. Bu yüzden Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün emirleri ile Cumhuriyet’in ilanından 16 ay sonra 16 Şubat 1925’te Türk Tayyare Cemiyeti kurularak sivil havacılığın ülke çapında temelleri atılmış oldu.

 

Cemiyet’in kuruluş amacı; Türkiye’de havacılık sanayisini kurmak;  havacılığın askeri, ekonomik, sosyal ve siyasal önemini anlatmak; askeri, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak; bütün bunlar için gerekli araç ve gereci hazırlamak; personeli yetiştirmek ve ‘uçan bir Türk gençliği’ yaratmaktır.

 

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Türk Tayyare Cemiyeti’nin açılış töreninde şu ünlü konuşmasını yaptı: ”…İstikbal göklerdedir; çünkü göklerini koruyamayan milletler yarınlarından asla emin olamazlar… Her işte olduğu gibi havacılıkta da en yüksek seviyede, gökte seni bekleyen yerini az zamanda dolduracaksın. Ey Türk Genci! Kısa zamanda gökte seni bekleyen yerini alacaksın.”

 

Havacılığın ve uçak sanayiinin geliştirilmesi için, Türkiye çapında, olağanüstü çalışmalar yapan Türk Tayyare Cemiyeti, ilk toplantısını 15 Mart 1925’te yaptı. Türk Tayyare Cemiyeti’nin gelişmesi için de paraya ihtiyaç vardı ve bu paranın tamamen devlet tarafından karşılanması mümkün değildi. Yapılan bu ilk toplantıda cemiyetin gelirinin artırılması için nelerin yapılması gerektiği konuşuldu. Bunlardan birisi de, halktan bağışlar toplayarak, devletimize, ordumuza ve halkımıza ‘uçak’ hibe edilmesiydi. Hangi il veya ilçe bir uçak parası yardımında bulunursa, alınacak uçağa o ilin veya ilçenin adı verilecekti.

 

İlleri dahi geride bırakarak Türk Tayyare Cemiyeti’ne ilk bağışı toplayıp teslim eden ilçe, Ceyhan’dır. Bu milletin birçok yiğit evladı gibi Ceyhan halkı da canla başla çalışarak 10.000 lira toplamayı başarmış ve Türk Tayyare Cemiyeti’ne Türkiye’nin ilk uçak bağışını yapmıştır.

27 Mayıs 1925 tarihinde Türk Tayyare Cemiyeti tarafından alınan ANSALDO A.300-4 tipi uçak demonte olarak gemi ile İtalya’dan İstanbul/Yeşilköy’e gelir. Yeşilköy hangarlarında montajı, boyanması ve kanatlarına ‘Ceyhan’ yazılması 10 günden daha kısa zamanda yani 5 Haziran 1925’te bitirilerek uçuşa hazır hale getirilir. Tarihe Ceyhan halkının bağışları ile alınan ilk uçak olarak geçer.

 

‘Ceyhan’ uçağı 7 Haziran 1925 günü Ankara’ya getirilir. 17 Haziran’da uçağın test uçuşları görkemli bir kalabalık önünde yapılır. Daha sonra Vecihi Hürkuş’un yaptığı gösteri uçuşları büyük beğeni kazanır ve gösteri uçuşu bittiğinde cemiyet başkanı tarafından Vecihi Hürkuş’a ‘Türkiye’nin baş tayyarecisi’ unvanı verilir.

 

Ankara’dan sonra Konya’ya giden Ceyhan uçağı, rotası boyunca halka broşürler dağıtarak ve Adana’ya uğrayarak 20 Haziran 1925’te Ceyhan semalarına gelir. Yurtsever ve cömert Ceyhan halkı büyük bir sevinç ve haklı gururla uçağını karşılamak için meydanı doldurmuştur.

Kurtuluş savaşından çıkmış bir milletin kuruşlarının bile kıymetli olduğu bir dönemde, vatan ve millet aşkı ile yanıp tutuşan Ceyhan halkı, bir bağış uçak parası olan 10.000 lirayı toplayıp Türk Tayyare Cemiyeti’ne bağışlayarak Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ’Uçan bir Türk gençliği yaratmak’ hedefine bir adım daha atılmasını sağlamıştır.

 

Türkiye semalarında uçan Ceyhan uçağı, Ceyhan halkını olduğu gibi diğer il ve ilçeleri de teşvik etmiş ve bu sayede toplam 350 uçak alınmıştır.

Önerdiklerimiz

1968 © Uçak Teknisyenleri Derneği