Onur Air’de teknikten sorumlu genel müdür YARDIMCILIĞI görevini üstlenen Şükrü Can, bugüne dek farklı ülkelerdeki çok sayıda şirkette biriktirdiği tecrübesiyle uçak teknisyenliğinin yeni nesillere çok önemli olanaklar sunduğunu söylüyor. Tecrübeli havacı, meslektaşlarına “Her gün yeni bir şeyler öğrenin,” diye sesleniyor.
Biraz kendinizden söz eder misiniz?
1961 yılında Rize, Çayeli’de doğdum. 1968’de Üsküdar’a yerleştik. İlk, orta ve lise öğrenimimi burada tamamladım. İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak Mühendisliği bölümü mezunuyum. 1986-1987"de Londra"da lisan ve bilgisayar eğitimi gördüm. 1993"te Marmara Üniversitesi Çağdaş İşletmecilik Yönetimi İhtisas Programı"nı bitirdim. 1987’de Türk Hava Yolları’nda (THY) ve ardından Noble Air, Tur Avrupa Havayolları, Holiday Havayolları, Air Alfa şirketlerinde görev aldım. İTÜ’de havayolu işletmeciliği dersleri verdim. 2000- 2005 arasında İngiltere merkezli Gamit Limited Havacılık’ta çalışıyorken dünyanın pek çok yerinde uçak alımı, uçak kargo dönüşümleri, test uçuşları, uçak büyük bakımları, motor ve uçak modifikasyonlarında çalıştım. 2005’te THY’de uçak bakım başkanı oldum. 2007 senesinde Nijerya’da Arik Air’de göreve başladım. Başladığımda 4 uçağı olan şirket 27 uçaklık bir filoya ulaştı. 2010’da Türkiye’ye döndüm ve Onur Havayolları’nda teknik bakım başkanı olarak göreve başladım. Mart ayından bu yana da teknikten sorumlu genel müdür yardımcılığı görevimi sürdürüyorum.
Onur Air bu yıl 21. yılını kutluyor. İlk özel havayolu şirketlerimizden biri olan Onur Air ve genel olarak havacılığımız nasıl bir gelişim gösterdi?
Türkiye’deki gelişim dünya trendine göre çok daha hızlı oldu. 1982’de THY"de staj yaparken hayranlıkla Olympic Havayolları’nı izlerdik. Bugün biz Onur Air olarak onların hangarını tüm malzemeleriyle satın aldık ve 1987"deki THY filo büyüklüğüne ulaştık. Bu süre zarfında dünyada gelişmeler oldu ama Türk sivil havacılığı son 10 yılda çok daha hızlı bir gelişme gösterdi.
Bu atılım uçak teknisyenliği mesleğini nasıl etkiledi?
Sektörün büyümesi sadece teknisyenlere değil uçakla ilgili bütün meslek erbabına yeni iş imkanları açtı. Uçak teknisyenliği bakımından çok güzel bir iş sahası oluştu. Eskişehir, Kayseri, şimdi de İzmit’te uçak teknisyenliği ya da uçak bakım mühendisliğine benzer kaliteli bir eğitim görüyor öğrenciler. Okulu bitirir bitirmez ya da okulun son yılında istihdam ediliyorlar. Uçak teknisyenliği yoğun bilgi gerektiren bir meslek dalı olduğu için prestijli bir teknisyenlik olarak ortaya çıkıyor. Türkiye şartlarında diğer teknisyenliklere göre daha iyi geliri olan bir meslek.
Onur Air’in uzun ve kısa vadedeki hedeflerinden bahseder misiniz?
Yakın zamanda yatırım planı var mı? Onur Air son zamanlarda bir el değiştirme süreci yaşıyor, bu süreç çok netleşmedi ama yeni yatırımcılarla mevcut sistem devam edecektir. Onur Air’in kendine özgü bir iş modeli var. Filonun üçte birini Suudi Arabistan Havayolları’na uçak, ekip, uçağın bakımı ve sigortası da bize ait olmak üzere "wet lease" olarak kiralıyoruz ve yıl boyunca hac ve umre operasyonu yapıyoruz. Onur Air bunun yanında yurtiçi ve yurtdışında tarifeli uçuşlar yapmaya devam ediyor. Charter operasyonları da yapıyoruz. 22 tane dar gövdeli A320/A321 ve dört tane de A330 uçağımız var. Türkiye"de kendi hangarı olan tek özel havayoluyuz. Hem kendi uçaklarımıza hem dışarıdan gelen uçaklara A ve C bakımı yapabiliyoruz. Şirketimizin yeni yatırımcıları mevcut yöneticilerin tecrübelerinden yararlananan, onlardan görüş alan insanlar. Bu da bizim için büyük bir avantaj.
İstanbul’da yapılması planlanan üçüncü havalimanı, Onur Air’i nasıl etkiler?
Yeni havaalanı vizyon sahibi olanlar için iyi değerlendirilebilecek bir iş. Ama keşke Atatürk Havalimanı 1950’lerdeki master plana sadık kalınarak yapılsaymış. O planlarda Küçükçekmece denize kadar, Florya’nın tamamı havalimanı arazisiydi. Bu havalimanının üçüncü havalimanı kadar büyük olması gerekiyordu. Üçüncü hava limanı çok güzel bir vizyon model. Yapılma sürecinde biz de gelişen şartlara göre pozisyon alacağız.
Onur Air’in teknik departmanı iş geliştirme ve tedarik anlamında Türkiye’deki diğer havayolu şirketleriyle işbirliği ya da ortaklık kuruyor mu?
Teknik olarak elbette hiçbir havayolu şirketinin teknik departmanı "Kendi kendine yeterli olurum!" demez, demesi de çok uygun olmaz zaten. Dolayısıyla biz de diğer şirketlerle işbirliği yapıyoruz. Örneğin THY Teknik ile A320 yedek parça havuzu anlaşması yaptık. A330’lar için de İspanya’nın Iberia şirketiyle benzer bir anlaşmamız var. Motor için 10 sene MTU ile çalıştıktan sonra Abu Dabi"deki ADAT ile anlaşma yaptık.
Teknik personel için nasıl bir kariyer planınız var, bir uçak teknisyeni neden Onur Air’i seçmeli sizce?
Uçak bakımlarını kendi hangarında yapması Onur Air’e okul niteliği kazandırıyor. Mesela sizin bir havayolu şirketinizin, havaalanında da küçük bir ofisi olur ama bütün C bakımlarını dışarı verirseniz, teknisyen ne atölyede ne hangarda büyük bakımlarda çalışmaz. Ama Onur Air’de yaz aylarında yoğun bir hat bakımı oluyor. Kış geldiğinde C bakımları başlıyor ve arkadaşlarımızın bir kısmını hat bakımında bırakıp çoğunu büyük bakımlara alıyoruz. Yıl içinde hem hat bakımı hem üst bakımda görev yapıyorlar. İki iş tamamen ayrı birer konsept olduğu için teknisyenler bu iki alanda da uzmanlaşıyor.
Özel hayatınızda sizi dinlendiren uğraş ya da hobiniz var mı?
Lise ve üniversite yıllarımda voleybol ve futbol oynamayı ve dil öğrenmeyi çok severdim. Evlendikten sonra çocuklarımla vakit geçirmeyi ön plana aldım. Eskiden futbol oynardım, her hafta halı saha maçları yapardık ama bu yaştan sonra sahanın bir yerinde kalma ihtimali var! Yazları bütün aile fertleri hep beraber turlar yapıyoruz mesela en son Balkan turu yaptık.
Teknisyenlerimize iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?
THY"de uçak bakım başkanıyken UTED’e üye olan, teknisyen lisansına sahip nadir insanlardan biri olarak teknisyen arkadaşlarıma bazı mesajlar vermek istiyorum. Birincisi işlerini çok severek yapsınlar. İngilizcelerini mutlaka ilerletsinler, param yoktu, kursa gidemedim gibi şeyler mazeret değil. Mutlaka her gün yeni bir şey öğrenmeye çalışsınlar teknolojiyi takip etsinler. Tecrübeli iş arkadaşlarından yeni şeyler öğrenmeye gayret etsinler. Türkiye’de ve dünyada çok geniş iş imkanları olan bir mesleğe sahipler.