Uçak bakım ve onarım sektörü, en yüksek güvenlik standartlarını gerektiren ve en küçük hataların büyük sonuçlara yol açabileceği bir alandır. Bu sektörde etkili iletişim, sadece iş akışının düzgünlüğünü sağlamakla kalmaz, aynı zamanda insan hayatını da korur. İletişim, bireyler veya gruplar arasında bilgi, fikir, düşünce veya duygu paylaşımı sürecidir. Bu paylaşım konuşma, yazma, jestler veya elektronik ortam gibi çeşitli yöntemlerle gerçekleşir. Uçak bakım ve onarım sektöründe iletişimin dört ana türü vardır: sözlü, yazılı, sözsüz ve fiziksel ipuçları.

İletişim Nedir?

İletişim, bireyler veya gruplar arasında konuşma, yazma, jestler veya elektronik ortam gibi çeşitli yöntemlerle bilgi, fikir, düşünce veya duygu paylaşımı sürecidir. İletişimde bir mesajı ileten bir gönderici, mesajın iletildiği bir ortam ve mesajı yorumlayan bir alıcı bulunur. Süreç, mesajın kodlanmasını, seçilen bir ortam aracılığıyla iletilmesini ve alıcı tarafından kodunun çözülmesini içerir. Sözlü, sözsüz, yazılı ve görsel olmak üzere çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. Etkili iletişim, mesajın doğru yorumlandığından emin olmak için açıklık, anlayış ve geri bildirim gerektirir.

Çeşitli İletişim Kanalları

İletişim kanalı, mesajı iletmek için kullanılan ortamdır. İletişimi düşündüğümüzde aklımıza ilk olarak sözlü iletişim gelir. Ancak, başka yerlerde olduğu gibi bakım ortamında da iletişim sadece sözlü olarak değil, çeşitli kanallar aracılığıyla gerçekleşir. Sözlü iletişim yüz yüze veya telefon aracılığıyla olabilir. Yazılı mesajlar, notlar, bildirimler, dokümanlar veya e-postalar gibi çeşitli kanallar aracılığıyla iletilebilir.

Uçak bakımı, bilgi aktarımı için büyük ölçüde logbooklar, bakım el kitapları ve görsel parça katalogları gibi dokümanlara  dayanır. Ancak, önemli bilgiler telefon, yüz yüze iletişim ve hatta beden dili ve diğer sözel olmayan ipuçları gibi başka yollarla da aktarılır. Bakımda iletişim aynı zamanda yer hizmet ekipmanlarının, komponentlerin ve el aletlerinin yerleştirilmesi, sigorta etiketlerin veya iniş takımı kilit piminin konumu gibi fiziksel ipuçları yoluyla da gerçekleşir.

Bakımdaki ana iletişim kanalları sözlü konuşma; yazılı dokümantasyon, sözlü olmayan işaretler ve fiziksel işaretler olarak özetlenebilir:

1. Konuşma

Konuşmak iletişimin en doğal biçimidir, ancak sözlü iletişim genellikle mükemmel olmaktan uzaktır. Endüstriyel ortamlarda sözlü iletişimde hata oranı yüzde üç civarındadır. Başka bir deyişle, iş yerlerindeki her 30 sözlü iletişimden yaklaşık biri yanlış anlaşılma içermektedir. Havacılıkta bu tür iletişim hataları felakete yol açabilir

Bakım sırasında sözlü iletişim gerçekleştiğinde, mesajı iletenlerin mesajın anlaşıldığından emin olması gerekir. Mesajı alanlar da dinlemeli, mesajı aldıklarını teyit etmeli ve herhangi bir şüpheleri varsa soru sormalıdır.

2. Dokümanlar

Bakım faaliyetleri dokümanlar üzerinden yürütülür ve dokümantasyon yoluyla iletişim kurmak işin önemli bir parçasıdır. Birçok uçak bakım teknisyeni, zamanının önemli bir bölümünü bakım dokümanlarını incelemek ve doldurmakla geçirir. Yazılı materyal yoluyla iletişim, genellikle mesaj ‘gönderildikten’ sonra açıklığa kavuşturmak veya sorgulamak için çok az fırsat sunar.

İngilizcede pek çok kelimenin birden fazla anlamı olabilir ve bu uçak bakımı için potansiyel bir sorun meydana getirebilir. Örneğin, günlük İngilizcede ‘tap (musluk)’ kelimesinin lavabonun üzerindeki musluk (faucet), bir şeyden sıvı almak, bir telefon konuşmasını dinlemek veya hafifçe vurmak/ çarpmak gibi birçok farklı anlamı vardır.

Avrupa Havacılık ve Uzay Sanayicileri Birliği, havacılık ve uzay el kitapları için kısa ve net bir metin oluşturmak amacıyla basitleştirilmiş İngilizce formunu geliştirdi. Hem Boeing hem de Airbus artık bu sistemi kullanıyor. Basitleştirilmiş İngilizce, adımları tanımlamak için kullanılan kelime sayısını sınırlar ve her kelimenin yalnızca bir anlamı olmasını sağlar. Basitleştirilmiş İngilizcede ‘tap’ sadece ‘bir şeye vurmak’ anlamına gelir. Merak eden arkadaşlarımız, Basitleştirilmiş İngilizce ile ilgili bilgilere bu adresten ulaşabilirler.

3. Sözsüz İletişim

Sözsüz iletişim, özellikle gürültülü ortamlar veya insanların kulaklık taktığı yerler gibi konuşmanın kullanılamadığı motor çalıştırma, yapısal tamir atölyelerinde bakım onarım faaliyetleri vb. durumlarda bakım sürecinde önemlidir. Sözel olmayan ipuçları arasında jestler, yüz ifadeleri, ses tonu ve beden dili yer alır.

Bir meslektaşınızın alet çantası taşıyarak bir uçağın motoruna doğru yürüdüğünü görürseniz, bu muhtemelen size niyetleri hakkında bir mesaj gönderir. Yine de elbette bu tür mesajları yanlış yorumlamak mümkündür. Özellikle zaman baskısı veya stres altında, gerçekte olandan başka beklediğimiz, düşündüğümüz şeyi görebilir veya duyabiliriz.

4. Sözlü ve Yazılı İletişim

Genel olarak, sözlü ve yazılı iletişim amaca yöneliktir. Sözlü veya yazılı bir mesajın anlaşılabilmesi için, göndericinin ve alıcının;

• aynı iletişim kanalını kullandığından,

• dili tanıdığından ve anladığından,

• mesajın içeriğini kavradığından emin olması gerekir.

Uçak bakım ve onarım teknisyenlerinin İngilizce konuşulan ülkelerde İngilizce iletişim kurmaları beklenir. Ayrıca teknik dil, jargon ve kısaltmalar konusunda benzer bilgiye sahip olmalıdır. Bununla birlikte, gönderici tarafından kullanılan mesaj kodlamasının alıcı tarafından anlaşılması ve böylece alıcının mesajı doğru bir şekilde çözebilmesi de kritik önem taşır.

Kullanılan iletişim kanalının ve dilin uyumlu olduğunu varsayarsak, uçak bakım teknisyeninin anlam çıkarmak için mesajın içeriğini de kavraması gerekir. Bu da mesajın açık ve net olması gerektiği sonucunu doğurur. Mesaj aynı zamanda iş yeri bağlamına uygun ve tercihen alıcının beklentileriyle uyumlu olmalıdır. Herhangi bir belirsizlik olduğunda, uçak bakım ve onarım teknisyeni açıklama istemelidir. Özellikle yazılı iletişimin önemli olduğu durumlar, su götürmez bir gerçekliktir. Kaptan veya kabin amiri tarafından doldurulan uçak ve kabin kayıt defterlerinde, müşteri tarafından yazılan itemlarda; üretici tarafından yayımlanan bakım dokümanlarında, AD, SB ve EO’larda geçmişte yanlış anlamaya meydan veren olumsuz örnekler, tüm dünyada gözlenmiştir.

5. Fiziksel İpuçları

Uçak bakım; uçak teknisyeni ve uçak teknisyeni ile pilotlar arasında bilgi iletişimi sağlamak için fiziksel ipuçlarına da dayanır. İniş takımları kilit pimlerine, kokpitteki panellere ve sigortalara takılan etiketler, kartlar veya bayraklar gibi bazı nesneler özellikle bilgi iletmek için tasarlanmıştır. Resmi olmayan ipuçları da bilgi iletir. Açık bir kaporta veya bir çalışma standının konumu bakımın devam etmekte olduğu mesajını verebilir, ancak bazen mesaj iletilmez veya insanların iletişim için bu informal ipuçlarına güvenmeye başladıklarını fark edemeyiz.

Sonuç

Sonuç olarak, iletişim uçak bakımının temel taşıdır. Emniyet, verimlilik ve uyumluluğun sağlanmasında kritik bir rol oynar. İletişim; tam koordinasyon, doğru dokümantasyon, hızlı sorun çözümü, etkili bir çalışma ve yasal mevzuatlara bağlılık gerektirir. Havacılık operasyonlarının güvenilirliğinin ve emniyetinin temelini oluşturduğu; nihayetinde yolcuların ve uçuş ekibinin hayatını koruduğu için uçak bakımında iletişimin önemi yadsınamaz.