İş yerinde yorucu bir kış sezonu sonrasında bir haftalığına Çanakkale’de tatil planı yapan Sn. Uygar Ataman kısa süreli tatilini en iyi şekilde değerlendirmek, yolda saatlerce zaman kaybetmemek için yolculuğunu karayolu ile değil uçakla planlayarak gidiş dönüş uçak bileti satın alır. Ancak tatili başladıktan sonra dönüş uçuşunun hareket saatinin 3 saat ileri ertelendiğini öğrenir.
Kısa süreli tatillerde bazı tatil beldelerine karayolu ile gidip gelmek zaman kaybı olabilmektedir. Uygar Bey gibi benzer koşullara sahip yolcular, tatil için tercih ettikleri lokasyona uzak bir yerde yaşıyorlarsa, gidiş ve dönüşte karayolu ile yolculuk bir gün eksik tatil yapmak olacaktır. Uygar Bey’in havayolu şirketi ile yaşadığı durum gibi uçuşun kalkış saatinde yapılacak bir değişiklik bütün tatil planını etkileyebilmektedir. Hatta dinlenmek için başlayan tatilin, yaşanan stres sonucu yorucu sonlanmasına bile sebep olabilmektedir.
Her ülkenin Sivil Havacılık Otoritesi bu gibi durumlar için kurallar belirlemektedir. Bu ve benzer durumlar için havayolu şirketlerinin ne yapması gerektiği, yolcuya ne zaman bilgi vermesi gerektiği ile ilgili belirlenen bu kurallar hem yolcunun hem havayolu şirketinin haklarını koruyacak şekildedir. Eylül 2015 yılında Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından Yolcu Hakları Uygulama Esasları son haliyle SHGM’nin sitesinde yayımlandı. Arzu eden bu Genelge’ye SHGM’nin internet sitesi üzerinden, Mevzuatlar bölümünden de ulaşabilmektedir. Daha önce yolcu hakları ile ilgili genel kuralları içeren bir yazı yazmıştım. Bu ay SHGM’nin yayımladığı bu Genelgenin son haline değinmek istiyorum.
Teknik ve operasyonel sebepler mücbir sebep midir?
Bir havayolu şirketi mücbir sebeplere dayanarak uçuşları iptal ya da tehir edebilir. Ancak yayımlanan bu Genelge’de mücbir sebeplerden dolayı iptal veya gecikmeleri ispat etmek zorunluluğu getirildi ve en çok karşılaştığımız teknik ve operasyonel sebepler mücbir sebeplerden çıkartıldı.
Kimler yararlanabilmektedir?
Sadece paralı bilet alan yolcular değil ücretsiz ya da indirimli bilet almış yolcular veya belli puan veya millerinden bilet satın alan yolcularda ücretli bilet satın alan yolcularla aynı haklara sahiptirler.
Yolculara ne zaman bilgi verilir?
Havayolu işletmeleri tarife değişikliklerini yolculara 2 hafta önce bildirmek zorundadırlar. Uygar Bey’in yaşadığı gibi belli saatin üzerinde yapılan uçuş saati ya da tarih değişiklikleri yolculara 2 hafta içinde bildirilirse yolcuların uçuş iptali haklarından yararlanmaları gerekmektedir.
Tazminat hakkı;
Mücbir sebepler dışındaki iptallerde ve tehirlerde yolculara uçuş aksaklığı kapsamında tazminat ödenmesi, gerektiği durumlarda otel konaklamasının verilmesi, otel verilmesi gereken durumlarda ise yolcunun otel ve havalimanı arasındaki ulaşımı, uçak içerisinde yolcuların 2 saatten daha fazla bekletilmesi durumunda yolculara belli hizmetlerin verilmesi gerektiği de bu genelgede yazmaktadır.
Yolcu başvurularına yanıt verilmesi?
Yolcular hakları ile ilgili havayolu şirketine başvuruda bulunabilirler. Başvuru işleme alındığına dair yolculara bilgi verilerek 10 gün içinde de yanıt verilmesi şartı getirilmiştir.
Mücbir sebepler dışında uçuş saatlerinin tehirindeki uygulama esasları;
Uçuşların tehir edilme süreleri yolculuğun gerçekleşeceği mesafeye göre değişmektedir. Yolculuk edilecek nokta 1500 kilometreye kadar olan bir mesafede ise 5 saat ve daha fazla süre ile uçuşun ertelenmesi uçuş iptali olarak kabul edilirken, yolculuğun 1500-3000 kilometre olması durumunda bu süre 7.5 saat ya da gerçekleşen uçuş süresi 4 saat veya daha fazla olan uçuşlar için uçuş süresinin 2 katı ve daha fazla süreli tehirlerin uçuş iptali olarak değerlendirildiği gibi uçulan mesafeye göre bekletme süreleri madde madde bu genelgede yer almaktadır.
Sonuç olarak; havacılığın her geçen gün geliştiği ve yayıldığı düşünüldüğünde tehir ve iptallerin olmaması söz konusu bile olamaz. Amaç yetkili otoritelerin her iki tarafın hakkını koruyacak şekilde bir orta yol bulmasıdır. Yolcular havayolları için ne kadar değerliyse oldukça maliyetli olan havayolu işletmeciliği de aynı şekilde sivil yolcu taşımacılığının gelişip, yaygınlaşması için o kadar önemlidir. Bu denge sağlandığı sürece sivil halk havayolu işletmeciliğini daha rahat ve uygun fiyata kullanabilecektir.
Güvenli ve keyifli uçuşlar…