Bir önceki sayımızda pratik eğitimle ilgili bilinmesi gereken hususlardan bazılarına değinmiştik. Bu
sayımızda da müfredatı ve değerlendirme aşaması üzerinde durmak istiyoruz.

Pratik Eğitim Müfredatı
Aşağıdaki tablo EASA Part-66’dan bir alıntı olup pratik eğitimlerin minimum müfredatı hakkında bilgi vermektedir:

Bu tabloya bakıldığında görülecektir ki; örneğin bir B1 kursunda Ch 26’nın karşısında altı adet “X” işareti bulunmaktadır. Mevzuat, bir pratik eğitimin içeriğinde bu çarpıların en az yarısının yapılması gerektiğini belirtmektedir. Hangi işlemlerin seçileceği bu eğitimi veren 147 kuruluşunun tercihine bırakılmıştır. Ancak burada şu iki kritere dikkate edilmelidir: Her bir chapterdaki işlemlerin yarısı ve her bir kategorideki işlemlerin yarısı yapılmalıdır. Örnekten hareket edecek olursak; Ch 26’ya ait en az 3 işlem yapmak gerekecektir. Ayrıca o uçak tipine uygulanabilecek işlem kategorilerinin de en az yarısını yapmak gerekecektir. Söz gelimi Boeing 737 kursundaki toplam TS sayısı 30 ise en az 15 adet TS yapmak gerekmektedir. Böylece pratik eğitimin içeriği her bir kategoriye adil bir şekilde dağıtılmış olacaktır.

Pratik Değerlendirme (Practical Assessment)
Nasıl ki teorik eğitimin bir parçası sınav ise pratik eğitimin de bir parçası pratik değerlendirmedir. Pratik eğitim esnasında kursiyerlerin bazı kriterlerden değerlendirilmeleri gerekmektedir. Bu kriterlerden bazılarını şu şekilde ifade edebiliriz:

Bakım dokümanlarını doğru anlayıp, doğru yorumlayabilme:
Burada istenenin doğru bir şekilde yerine getirilebilmesi için özellikle Teknik İngilizce’ye hâkim olmak gereklidir. Prosedürlerdeki özne-nesne- yüklem ilişkilerinin doğru kurulması, bir kelimenin o cümle içinde fiil olarak mı isim olarak mı yer aldığının fark edilmesi gibi hususlar metnin doğru anlaşılması için dikkat edilecek ipuçlarıdır. Örneğin “display, place, monitor, power, store, report, signal” kelimeleri fiil olarak da isim olarak da kullanılabilir ve bunun gibi kelimelerin yanlış anlaşılması metnin de anlaşılmasını zorlaştırabilir veya yanlış anlaşılmasına sebep olabilir. Ayrıca yeterli derecede teknik terminoloji bilgisine de ihtiyaç vardır.

Bakım dokümanlarının bilgileri ifade etme üslubu, dokümanın sayfa yapısının ve o sayfadaki ifadelerin bilinmesi de doğru prosedürün bulunmasında kilit rol oynamaktadır. Örneğin;
• kısaltmaların açılımının nereden bulunacağı,
• “effectivity” bölümünün nasıl kullanılacağı,
• “ie” gibi ifadelerin ne anlama geldiği,
• ifadelerdeki büyük harflerin ne anlama geldiği (STandBY gibi),
• ATA chapterler’daki numaralandırma mantığında subchapter ve komponent hanelerinin nasıl kullanılacağı,
• FIN numarası ve parça numarası arasındaki ilişki,
• Airnav ve Boeing Toolbox uygulamalarının nasıl
kullanılacağı gibi hususlara vâkıf olmak bu hususta işinizi oldukça kolaylaştıracaktır.

• Bakım dokümanlarını madde atlamadan ve disiplinli bir şekilde kullanabilme: Özellikle Warning ve Caution’ların tam okunması ve anlaşılması önemlidir.Burada sadece resimlere bakılarak prosedürü uygulama veya “daha önce 100 kere yaptığım iş” diyerek prosedürü ciddiye almama istenmeyen durumlar arasındadır. Prosedür haricinde illegal geliştirilmiş yöntemler de aynı şekilde başarısız olarak değerlendirilmenize neden olacaktır.

• Uçakta çalışırken emniyet tedbirlerine dikkate etme: Warning ve Caution’ların tam olarak anlaşılması haricinde o işleme has veya o uçak tipine özel emniyet tedbirlerinin de farkında olmak önemlidir. Hidrolik basıncı vermeden önce uçağın hareket yüzeylerinin temiz olduğundan gerçekten emin olunması, uçuş kumanda yüzeylerinin pozisyonları ile kokpitteki kumandaların uyumlu olması uçak tipinden bağımsız genel emniyet tedbirleri arasında sayılabilir. Bununla birlikte mesela Boeing 777’de uçak jack’ta iken elektrik kesildiğinde APU’nun otomatik olarak start olacağının bilincinde olmanız gerekmektedir. Bu konuda aslında bakım dokümanlarını dikkatli bir şekilde okumak ve ciddiye almak size çok değerli yardımlarda bulunacaktır.

• Bir sistemde çalışırken başka sistemlerin de etkilenebileceğinin bilincinde olma: Bu konuda da yine bakım dokümanlarındaki yönlendirmeler büyük kolaylık sağlayacaktır ama bunun yanında yeterli seviyede teorik sistem bilgisi de gerektirmektedir. Örnek verilecek olursa; 737 NG uçağında DEU devre dışı bırakıldığında motorların da Alternate moda geçeceğinin bilinmesi gerekir.

• İş bittikten sonra çalışma alanını temiz bırakma: Bakım işlemi esnasında ortaya çıkan kirli bezler gibi çöplerin doğru yöntemlerle atılması, takımların tam olduğunun kontrol edilmesi, sehpaların depolama alanına çekilip emniyete alınması gibi hususlara dikkat edilmelidir.

• Ekip çalışması esnasında etkin bir iletişim kurabilme: Özellikle birden fazla personelle yapılan ve koordinasyon gerektiren işlemlerde ekip çalışmasını etkin bir şekilde gerçekleştirme ve gerek kulaklıkla sağlanan iletişimde gerekse işaret dilinde mesajın tam ve doğru bir şekilde alındığından emin olunmalıdır. Bu meyanda mesela kulaklıkla haberleşme yapıldığında “anlaşıldı, tamam, roger, mutabık” gibi ifadeler yerine verilen komut veya bilginin tekrar edilmesi tercih edilmelidir.

• Uçağın verdiği arıza mesajlarını/raporları/ikaz lambalarını doğru yorumlayabilme ve etkin kullanabilme: On-board Maintenance System’in verdiği arıza kodlarını FIM veya TSM ile nasıl kullanacağınızı bilmeniz gerekmektedir. Ya da A330’da ELEC butonu üzerindeki FAULT lambası ile IDG butonu üzerindeki FAULT lambasının arasındaki farkı doğru yorumlayabilmeniz beklenir.

• Uçağın bir arıza ile sefere verilip verilmeyeceği hususunda doğru hüküm verebilme: Burada en önemli referansınız MEL veya bazı durumlarda CDL’dir. Bu dokümanları kullanma becerisi ve dokümanlardaki “Category C, number required for dispatch” gibi ifadelerin ne anlama geldiği önemlidir. Ayrıca gerekiyorsa ilgili sistemin deactive/reaktive işlemlerinin de doğru bir şekilde yapılması beklenmektedir.

Pratik Eğitim Belgesi
Pratik eğitimin tamamlanmış olduğu Certificate Of Recognition / Yeterlilik Sertifikası ile belgelenir. Bu sertifikayı alabilmek için hem yeterli sayıda işlem yapmış olmanız hem de pratik değerlendirmeden başarılı olmanız gerekmektedir. Yeterli sayıda işlem yaptığınız pratik eğitim logbookları ile belgelenir. Bu logbooklar ilgili 147 kuruluşunda kalacaktır. Sizin ihtiyacınız olan sadece sertifikadır.