Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığımızın stratejik askeri havadan nakliye ihtiyacını karşılamak üzere üye ülke olarak katılım sağlaması; hem askeri taşımacılığı durumunu hem de ilgili ülkelerin arasında devletimizin var gücü ile duruş sergilemesi gurur ve onur vericidir.
Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından yürütülmekte olan A400M Projesine, Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığımızın stratejik havadan nakliye ihtiyacını karşılamak üzere, Almanya, Fransa, İspanya, İngiltere, Belçika ve Lüksemburg ile birlikte üye ülke olarak 1988 yılında katılım sağlamıştır. Proje kapsamında geliştirme ve tedarik sözleşmesi Avrupa Müşterek Silahlanma ve İşbirliği Teşkilatı (OCCAR) ile ana yüklenici Airbus Defence & Space firması arasında 2003 yılında imzalanmıştır. Sözleşme kapsamında ilk olarak 180 olarak belirlenen toplam uçak sayısı hâlihazırda toplam 170 adet olup, bu sayı içinde Türkiye toplam 10 uçak teslim alacaktır. Sertifikasyonunun tamamlanmasının hemen ardından lojistik görev kabiliyetine sahip ilk iki uçak Fransa’ya 2013 yılında teslim edilmiştir. Savunma sanayi firmalarımızın da tasarımcı ve üretimci olarak dahil olduğu Program kapsamında, A400M Uçağı"nın Ön Orta Gövde, Arka Gövde Üst Bölümü, Paraşütçü Kapıları, Acil Çıkış Kapısı, Arka Üst Kaçış Kapağı ve Kuyruk Konisi gibi ana yapısal komponentlerine ilaveten Kanatçık (Aileron), Sürat Frenleri"nin (Spoiler), aydınlatma sistemleri ile atık/temiz su sistemlerinin tasarım ve üretimi TUSAŞ mühendis ve teknisyenleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Motor Ön Yatak Çerçevesi Modülü, Pervane Dişli Kutusu Destek Çubukları, Birincil Egzoz Lülesi, Egzoz Konisi TEI tarafından tasarlanmış ve üretilmektedir. Ülkemizin ilk uçağı proje kapsamında teslim edilen üçüncü uçak olan MSN0009, nihai montajın yapıldığı Airbus Sevilla tesislerinde gerçekleştirilen kabul işlemlerinin ardından 4 Nisan 2014 tarihinde teslim alınmış olup, 16 Nisan 2014 tarihinde Kayseri 12. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı"na intikal etmiştir. Mevcut takvim uyarınca, ilk iki uçağın teslimatının 2014 yılında tamamlanması planlanmış olup, 2018 yılı sonuna kadar toplam 10 uçağın HvKK.lığı envanterine girmesi öngörülmektedir.
A400M Programı 1985 yılında başlatılmış, Türkiye"nin katılımı ise 1988 yılında gerçekleşmiştir. Projeye Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere, İspanya ve Türkiye iştirak etmektedir. 6 katılımcı ülke arasındaki hukuksal, idari ve mali düzenlemeleri gerçekleştirmek üzere hazırlanan Mutabakat Muhtırası (Memorandum of Understanding) katılımcı ülke Savunma Bakanları tarafından; OCCAR (Ortak Silahlanma İşbirliği Teşkilatı) ile katılımcı ülkeler arasındaki ilişkileri ve proje yönetimini düzenleyen Program Üst Kurulu Kararı (Programme Board Decision) ise ülke temsilcileri tarafından 22 Mayıs 2003 tarihinde imzalanmış ve yürürlüğe girmiştir. A400M Sözleşmesi katılımcı ülkeler adına OCCAR ile ana yüklenici AMSL (Airbus Military Konsorsiyumu) arasında 27 Mayıs 2003 tarihinde Bonn"da imzalanarak yürürlüğe sokulmuştur.
Üzerinde uzlaşma sağlanan son sözleşme değişikliğine göre, TUSAŞ"ın "Milli Sanayi Kuruluşu" olarak ülkemizi temsilen katıldığı A400M Programı çerçevesinde Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı için tedarik edilecek 10 A400M Stratejik Ulaştırma Uçağı"ndan ATLAS ismi verilen ilki, 12 Mayıs 2014 tarihinde, konuşlu bulunacağı Kayseri 12. Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı"nda gerçekleştirilen törenle envantere girdi.
TUSAŞ, katılımcı ülkelerin (Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere ve İspanya) havacılık endüstrileri ile birlikte uçağın tasarım ve üretiminde ülkelerin aldığı uçak miktarı oranında sorumluluk üstlenmiş bulunmaktadır. TUSAŞ"ın üstlenmiş olduğu yapısal komponentlerde iş payı % 7,2, sistemlerde ise % 1,27"dir.
TUSAŞ tasarım ve üretim alanında eriştiği yeterliliğin uluslararası gereksinimlere uygun olduğunu geçirdiği denetimler sonucu kanıtlamış, Avrupa Havacılık Otoritesinin (EASA) Part-21 standardı gereği Airbus"ın Tasarım Organizasyon Onayı (DOA) kapsamında yerini almış ve Üretim Organizasyon Onayına (POA) sahip olmuştur. Böylece TUSAŞ, stratejik hedeflerinden birisi olan "Havacılık sektöründe global oyunculardan biri olma" yolunda önemli bir adım atmış, önemli bir aşamayı daha geçmiştir. Proje kapsamında Türkiye"de ilk kez FAR21/JAR21 uyumlu bir tasarım organizasyonu TUSAŞ"ta oluşturulmuştur.
A400M Uçağı"nın Ön Orta Gövde, Arka Gövde Üst Bölümü, Paraşütçü Kapıları, Acil Çıkış Kapısı, Arka Üst Kaçış Kapağı ve Kuyruk Konisi gibi ana yapısal komponentlerin yanı sıra en önemli uçuş kontrol yüzeylerinden olan Kanatçık (Aileron) ve Sürat Frenleri"nin (Spoiler) tasarım ve üretimi TUSAŞ mühendis ve teknisyenleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda TUSAŞ tarafından tasarlanan ve üretilen ilk ürün sevkiyatı Temmuz 2006 içinde yapılmış, geliştirme fazı faaliyetleri büyük ölçüde tamamlanmıştır. Seri üretim fazı kapsamında üretilen komponentlerin sevk edilmesine de başlanmıştır.
Yapısal komponentlere ilaveten, A400M Uçağı"nın tüm iç ve dış aydınlatma sistemleri (kokpit hariç) ile atık/temiz su sistemlerinin birinci derece tasarım ve tedarik sorumluluğu da TUSAŞ tarafından üstlenilmiş bulunmaktadır. Ayrıca, A400M uçağının tüm gövde kablo donanımı üretimi de TUSAŞ iş payında bulunmaktadır.
Uçak gövde montajı (IFA) Bremen"de nihai montajı da (FAL) Sevilla"da yapılmaktadır. İlk beş uçağın Fransa-Toulouse, İspanya-Sevilla ve test amacına uygun olarak diğer ülkelerde uçuş işlemlerine devam edilmektedir. Gövde Yapısal Testlerinden dayanım testlerine Getafe"de, yorulma testlerine ise Dresden"de devam edilmektedir.
A400M uçağı toprak pistlere inip kalkabilme, insani yardım, havada yakıt ikmal, düşük işletim maliyetleri ve modern uçuş sistemleri ile donatılmış taktik nakliye uçağı olarak yeni bir klasman oluşturmuş bulunmaktadır. Ayrıca, programa katılan ülkelerin dışında büyük rakamlarda üçüncü ülkelere de uçak satılma potansiyeli yüksektir.
Emeği geçen tüm SSM ve TSK personeli ile birlikte Savunma Sanayii firmalarımıza teşekkür ediyor, ülkemize ve Hava Kuvvetleri Komutanlığımıza hayırlı olmasını diliyorum.