Artan hava trafiği, ülkemizde bulunan havalimanlarının apron ve park sahası kapasiteleri ile hava sahası kapasitelerinin, koordinasyon ve tarife düzenleme kapsamına alınması gereğini doğurmuştur. Her ülkede havalimanı , hava trafik otoriteleri ve havayolu şirketlerinin hava ulaşımında talebe uygun hizmet vermek ve olanaklarını en iyi şekilde değerlendirmek üzere ortak sorumlulukları vardır. Bu sebeple hava trafiğinin yoğun olduğu yol ve meydanlarda trafiğin güvenli ve kontrol edilebilir hale gelebilmesi için “slot” adı verilen bir prosedür uygulanmaktadır. Slot uygulamaları, tarifeli veya tarifesiz iç ve dış hatlarda sefer düzenleyen yerli ve yabancı tüm havayolu işletmeleri ile diğer kurum ve kuruluşlar tarafından, belirlenen standartlara uygun olarak en verimli şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla gerekli düzenlemeleri içeren bir uygulamadır.

Ülkemizde bulunan uçuş taleplerinin tamamının aynı anda karşılanamayacağı gerçeğini düşünürsek, mevcut kapasitenin en etkin ve verimli şekilde kullanılması amacıyla uçaklara belirli zaman dilimleri verilir. Diyelim ki uçağınızın kalkış saati 19.00, ancak gideceğiniz meydanda varış saatiniz oldukça yoğun bir hava trafik akışına sahip. Bu durumda ne yazık ki belirlenen bir gecikmeye kalkış yapmadan maruz kalırsınız. Bu düzenleme yapılmazsa hava trafik üniteleri kapasitelerinin üzerindeki trafiğe emniyetli bir şekilde hizmet veremez hale gelir. Kaldı ki uçağınız sıralama açısından oldukça geride olup beklemeye girmek zorunda kalır hatta uçağınızın alternatif meydana yönlendirilme (divert etme) riski bile oluşabilir.

Slot uygulmalarını ikiye ayırabiliriz. Bunlardan ilki olan ATC Slot; Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Örgütü Eurocontrol tarafından belirli meydan, yol veya noktalarda yine belirli zaman aralıkları için geçişin sınırlı olması gerektiğinde, o yolu izleyecek uçağın uyması istenen kalkış zamanıdır. Hedef, Avrupa bölgesinde güvenli, verimli ve çevre dostu hava trafik operasyonlarının gerçekleştirilmesini sağlamaktır. Eurocontrol, giderek genişlemiş olan hava sahası içerisinde, değişik ülkelerden çalışanları ile hava sahasındaki bütün uçuşları takip eder ve havayollarının seferlerini güvenli bir şekilde yapabilmeleri için uçuşları düzene sokarak ilgili havayolu şirketine ve hava trafik ünitesine seferin kalkış yapması gereken saati bir mesaj ile bildirir. Havayolu şirketi herhangi bir gecikme nedeni ile slot saatine uyamayacağını gecikme mesajı ile bildirip yeni bir slot alabilir ya da iyileştirme talep edebilir. Varış meydanındaki bir kaza ya da kötü hava şartları da slot yayınlanmasına neden olabilir, çünkü bu gibi durumlarda meydan tam kapasite ile çalışamamaktadır.

Diğer bir prosedür olan yer slotu, bir diğer deyişle meydan slotu ise; havalimanlarının kapasiteleri göz önünde bulundurularak, uçakların daha önce belirledikleri geliş gidiş zamanlarına uymalarını amaçlayan bir sistemdir. Başvurular ve değişiklikler Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne bağlı Slot Koordinasyon Merkezi tarafından değerlendirilir. Slot uygulamalarında, ikili hava ulaştırma anlaşmalarına uygun olarak yapılan taleplerin, meydan kapasitelerinin elverdiği ölçüde talep edilen veya bu talebe en yakın saat dilimleri içerisinde, mümkün olmaması halinde ise, aynı gün içinde karşılanması esastır. Bu aşamada; kazanılmış haklar ve başvuru sıraları da göz önünde bulundurulur.

Havalimanının kapasitesini kısıtlayıcı faktörlerin kaldırılması veya kapasitenin artırılması için yatırımların zamanında planlanıp gerçekleştirilmesi, gerekli altyapının hazırlanması gerekmektedir. Özellikle Atatürk Havalimanı’nda slot uygulamalarında esnekliklere gidilmesi saatlik kapasitenin üzerinde trafik gelmesine ve ne yazık ki hava trafik kontrolörlerinin daha fazla risk faktörü altında çalışmalarına neden olmaktadır. Meydanın kapasitesi bu durumda kuşkusuz belirleyici unsurdur. Bir meydanda kapasitenin belirlenmesinde; ilgili hava sahasının ve pistin durumu, taxi yolları, uçak park yeri adedi, kapı sayısı (gate), pasaport kontrolü, gümrük, güvenlik, bilet işlemleri ve bagaj işlemleri, terminal kapasiteleri gibi kısıtlayıcı kriterler dikkate alınır. Bu kriterler birbirleri ile koordineli olarak kullanılır ve belirleyici olur. Kapasite değerleri, DHMİ tarafından Slot Talep Değerlendirme Komisyonu ve Eurocontrol Cfmu (Central Flow Management Unit) ünitesine bildirilmektedir.
Kalkışa neden olacak bir arıza, gidilen meydanda hava trafik yönetimi kaynaklı bir tahdit, trafik yoğunluğu, ATC slotu, meteorolojik durum ve benzer nedenlerden kaynaklanan durumlarda uçak planlandığı saatte kalkamayacak ise, slot zamanı sona ermeden gerekçesi de belgelenerek DHMI Operasyonel Slot Ünitesinden saat değişiklik talebinde bulunulabilir.

Slot uygulamasında dikkat edilen en önemli husus, ülkemize gelmeyi talep eden havayolu şirketlerinin planladıkları uçuşlarını mümkünse talep ettikleri saatte, mümkün olmadığı durumlarda en yakın saat dilimleri içinde ve aynı günde karşılamaktır. Kesin bir zorunluluk olmadığı takdirde özellikle turist taşımacılığında mümkün olabilen her türlü esneklik sağlanarak, çözümleyici yaklaşım gösterilmesi ve olumsuz cevaplandırmalardan mümkün olduğunca kaçınılması gerekir. Uygulamada şeffaflık, tarafsızlık ve ayrım yapmama prensiplerinin karşılanması esastır. ATC ve meydan slotunun uygulanmadığı bazı istisnai durumlar da vardır. Bunlar; Vip uçuşlar, ambulans uçakları, yardım uçakları, devlet uçakları (askeri, gümrük, güvenlik), tarifeli sefer yapmayan standart koltuk sayısı 12 veya daha küçük kapasiteli uçaklardır.