Bildiğiniz gibi uçak bakım teknisyeninin sahip olduğu lisansa ve diğer bazı kriterlere dayanılarak verilen C/S (Certifying Staff) ve S/S (Support Staff) ünvanı uçak teknisyenini bakım esnasında gerekli onay/mühür/imza hususunda yetkilendirmektedir. Verilen bu yetki ile, uçmakta olan yüzlerce hatta binlerce insanın hayatı, milyon dolarlık uçak ve ekipmanları uçak teknisyenine emanet edilmiştir. Dolayısıyla sivil havacılık otoriteleri ve havayolu şirketleri, yetkili uçak teknisyeninden bu sorumluluğu taşımasını ve yetki alanına giren işlerde hassasiyet göstermesini bekler.

Yetki alanına giren konularda yeterli özeni göstermeyen uçak teknisyenlerinin lisanslarına ise cezai müeyyideler uygulanmaktadır. Lisanslara uygulanan cezai müeyyideler lisansın iptal edilmesi (revocation), lisansın geçici bir süre için askıya alınması (suspension) veya lisanstaki yetkilerin sınırlandırılması (limitation) şeklinde olabilir.

EASA, ulusal otoritenin hangi kabahat karşısında bu cezalardan hangisi uygulayacağını açıkça tarif etmemiştir. Bu konu otoritenin görüşüne, durumun vehametine ve kabahatin tekrar edip etmediğine göre ulusal otoriteler tarafından belirlenmektedir.

Şimdi bu kabahatlerin neler olduğuna bir göz atalım.
1-  Lisasın veya yetkinin tahrif edilmiş belgelere dayanılarak alınmış olması
Bir 147 kuruluşundan aldığınız bir sertifikanın üzerinde değişiklik yapılması, lisansınıza bir yöntemle kendi kendinize bir tip işlemiş olmanız, C/S veya S/S belgesi alınırken sizden istenen dokümanlarda tahrifat yapılmış olması gibi örnekler verilebilir.

2- Sizden bir bakım işlemi isteyen bir kurum veya şahsa bakım işlemini yapmadığınız halde bunu rapor etmemiş olmanız.
Burada dikkat çeken husus şudur; bakım işlemini yapmamak tek başına bir kabahat değildir. Mücbir sebepler bakım işlemini yapmanıza mani olmuş olabilir. Ancak asıl önemli nokta bakım işlemini yapmadığınız hususunda mutlaka rapor vermeniz gerektiğidir. Çünkü size bir konuda iş verildiğinde - söz gelimi "anti-skid sistemini test et" denildiğinde- sizden bir geri dönüş gelmezse ilgili kurum veya şahıs sizin o işi yaptığınızı kabul edebilecektir. Bu durumda da hava aracının emniyetsiz bir şekilde sefere verilmesi ihtimali doğacaktır.

3- Yukarıdakine benzer olarak siz kendi bakımını yaptığınız bir hava aracında bir aksaklık gördüyseniz, gidermediyseniz ve bunu da rapor etmediyseniz aynı kabahati işlemiş olursunuz. Bunun için verebileceğimiz sayısız örnek vardır; gövdenin bir yerinde yapısal hasar var, bir yerde hidrolik kaçağı var, kaporta latch"larından biri kilitlenmiyor ve siz bunları görmezden geliyorsunuz.

4- Bakım işleminde ihmalkâr davranmak
Tahmin edebileceğiniz gibi olduça geniş ve muğlak bir ifadedir. Bu konuda hangi kabahatlerin ihmalkârlık olarak değerlendirileceği otoritenin görüşüne bırakılmıştır. Ama şunu söyleyebiliriz ki; emniyetsiz bir şekilde çalışma, bakım dokümanlarını kullanmama, dokümanları kullanırken uçağa efektif olup olmadığına dikkat etmeme gibi örnekler sıralanabilir.

5- Bakım kayıtlarında tahrifat yapılması
Sonradan bir bakım kaydına o bakımda yapılmamış işlemlerin eklenmesi veya yapılmış işlemlerin çıkarılması, o bakımda çalışmamış insanların eklenmesi gibi durumlar buna örnek verilebilir.

6- Söz konusu bakımı yapılmadan veya yapıldığından emin olunmadan C/S veya S/S yetkisinin kullanılarak hava aracının sefere verilmesi için gerekli olan ‘release to service’ sertifikasının doldurulmuş olması.
Bildiğiniz gibi C/S veya S/S personelin bizzat hava aracının bakımını yapması şart değildir. Kendi gözetimi altında yetkisiz bir personele de bu bakımı yaptırabilir. Ancak bir aksaklık veya ihmal durumunda sorumlu kişi söz konusu C/S veya S/S mührünün sahibidir. Dolayısıyla bakımı başkası yapıyorsa siz de o bakım işleminin prosedürlere ve emniyet tedbirlerine uygun olarak yapıldığından emin olmak durumundasınız. Bu durumda suçlu konumuna düşmemek için:
• Görmediğiniz hiçbir işleme mühür vurmamanız
• Mührünüzün sadece sizin tarafınızdan veya sizin gözetiminiz altında kullanılması
• İşlem yapılırken kritik olarak değerlendirilebilecek noktalarda bizzat işin başında olmanız
önem arz etmektedir.

7- Alkol veya uyuşturucu etkisi altında iken C/S veya S/S yetkisinin kullanılmış olması
Hemen dikkatimizi çekiyor ki sadece işlemi yaparken değil ilgili evrakı dolduruken de akıl sağlımızın yerinde olmasından sorumluyuz.

8- Sürekli Uçuşa Elverişlik mevzuatına (Annex I (Part-M)/SHY-M, Annex II (Part-145)/SHY-145 or Annex III (Part-66)/SHY-66) uygun olmadığı halde C/S veye S/S yetkisinin kullanılarak hava aracının sefere verilmesi
Sonuç olarak, uçak teknisyeni sahip olduğu lisansın ve almış olduğu eğitimlerin getirmiş olduğu sorumluluğun farkında olmalı kendisine emanet edilen işlerde hassasiyet göstererek çalışmalıdır. Biz de bu yazımızda, bir uçak teknisyenine verilen yetkilerin sonucu olarak hangi durumlarda kendisinin sorumlu tutulacağı üzerinde durarak bu konularda farkındalık oluşmasını amaçladık.
Havacılık mevzuatları ile ilgili her türlü sorunuz için mevzuat@uted.org adresine mail atabilirsiniz.