Libya’da yaşanmış en ölümcül uçak kazası :
Kore Havayollarının KE-803 sefer sayılı uçuşu
Günümüzden 33 yıl önce, 27 Temmuz 1989’da Korean Air’in KE-803 sefer sayılı uçuşunu yapan DC-10, Libya Trablus Uluslararası Havalimanı’na inmeye çalışırken düştü. Uçakta bulunan 199 yolcu ve mürettebattan 75’i ile yerdeki 4 kişinin kişinin ölümüne neden olan kaza, Libya’nın halâ en kötü havacılık felaketi oldu.
HL7328 tescil isimli 16 yaşındaki McDonnell Douglas DC-10-30 tipi uçak, kaza anına kadar 11.440 cycle uçuş gerçekleştirmişti. O gün kokpitte 54 yaşındaki kaptan Kim Ho-jung, 57 yaşındaki ikinci pilot Choi Jae-hong ve 53 yaşındaki uçuş mühendisi Hyun Gyu-hwan vardı.
Korean Air Flight KE-803, Seul Gimpo Uluslararası Havalimanı (GMP) ile Libya-Trablus Uluslararası Havalimanı arasında, Bangkok ve Cidde Havalimanı duraklı olarak tarifeli bir yolcu uçuşuydu. Libya’ya giden uçakta çoğunlukla Koreli işçiler, izinli olarak gittikleri evlerinden Libya’daki inşaat projesindeki işlerine geri dönüyorlardı.
Yolculuğun son ayağında, Trablus’a yaklaştıklarında, havaalanı yoğun bir sisle kaplanmıştı ve görüş bazı yerlerde 100 feet’e kadar düşüyordu, havalimanının ILS sistemi çalışmıyordu, buna rağmen pilotlar, 27 pistine son yaklaşmaya devam etmeye karar verdi. Son yaklaşmada uçak, bir şekilde doğru süzülme yolunun (Glide Slope) altına düştü ve piste varamadan 4 binaya ve çok sayıda araca çarptı, gövde üç parçaya ayrılıp alev aldı. Bu kazada, 181 yolcunun 72’si, 18 mürettebatın 3’ü ve yerde 4 kişi olmak üzere toplam 79 kişi öldü.
Kaza, CFIT – Controlled Flight Into Terrain olarak kaydedildi.
Libya’nın o tarihlerde ABD ile olan kötü ilişkileri nedeniyle, üretici Douglas ve ABD Federal Havacılık Otoritesi (FAA) kaza soruşturmasına katılmaya davet edilmedi. Libya makamları, bunun yerine Fransız kaza araştırma uzmanlarını, kazaya neyin sebep olduğunu araştırmaya, davet etti. Kaptan Kim Ho-jung, ifadesinde şunları söylediği aktarıldı:
“Havaalanı yoğun bir sisle kaplanmıştı ve yaklaştığımda görüş zayıftı. Kazadan 15 dakika önce kontrol kulesiyle bağlantımı kaybettim.”
Libya’nın resmi haber ajansı JANA, kazadan bir saat önce Rusya’dan gelen bir uçağın, yoğun siste inmeye çalışmak yerine, Malta’ya yönlendirildiğini söyleyen bir haber yayınladı. Ayrıca, kaza anında, Trablus Uluslararası Havalimanı’nın ILS-Aletli İniş Sistemi çalışmıyordu. Kazadan 1,5 yıl sonra, Aralık 1990’da, Libya’da yargılanan kaptan ve ikinci pilot mahkeme tarafından suçlu bulundu. Her ikisine de 2 yıl 8 ay hapis cezası verildi. İkinci pilotun cezası temyizin ardından ertelendi.
Uçak pist eşiğinin 1,3 mil uzağına düşerken, kazayı araştıran müfettişler kazanın insan hatasından kaynaklandığını belirlediler. Kaptan Kim Ho-jung’un, Aeroflot uçağının daha önce yaptığı gibi, yedek meydan olan Malta’ya yönelmesi ve yoğun sis altındaki pisti görmeden inmeye çalışmaması gerektiğini yazdılar. Kaza nedeninin, pist görülmeden karar verme yüksekliğinin (Decision Height) altına alçalarak iniş girişiminde bulunan pilotun hatası olduğu belirlendi.
Trablus Uluslararası Havalimanı (TRP)
Trablus-Castel Benito Havaalanı olarak adlandırılan havaalanı, 1934 yılında İtalyan Hava Kuvvetleri için inşa edilmişti. İkinci Dünya Savaşı sırasında saldırıya uğrayarak yıkılmış, daha sonra İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) tarafından yeniden inşa edilmiş ve kullanıma açılmıştı. 1978’de dünyanın dört bir yanından gelen uçuşları karşılamak için bir uluslararası terminal inşa edildi. Havaalanı, Birleşmiş Milletler’in Libya üzerinde uçuşa yasak bölge ilan etmesinin ardından 2011 yılında bir süreliğine kapatıldı.
2014 Libya İç Savaşı sırasında, Libya lideri Muammer Kaddafi’nin devrilmesinin ardından havalimanı, Libya’lı rakip milisler arasında şiddetli bir savaş yeri oldu. Los Angeles Times, bu iç savaşta 20 uçakla birlikte havalimanı tesislerinin %90’ının hasar gördüğünü bildirdi. Bugün bu havalimanı kapalı ve 125 mil doğusundaki Misrata Uluslararası Havalimanı (MRA) Trablus için havalimanı görevi görüyor.
THY Teknik’in acı kaybı
THY’den emekli duayen uçak teknisyeni Cevat Dudaksız’ı yani, herkesin bildiği, tanıdığı adıyla Cevat Baba’yı 15 Ağustos 2022 Pazartesi günü kaybettik. Cenazesi 17 Ağustos 2022 Çarşamba günü Ataköy 5. Kısım Camiinde kılınan cenaze namazı sonrası Kozlu aile kabristanına defnedildi.
Cevat Baba, 1932 yılında o zaman Yugoslavya toprağı olan Manastır’da doğmuş, eğitimleri sonunda Zagrep’deki uçak fabrikasında teknisyen olarak çalışırken Türkiye’ye göç etmiş, “Ben Atatürk’ün okuduğu Manastır Askeri İdadisinin bulunduğu şehirde doğdum” diye haklı olarak öğünür ve Türkçe’mizi o bölgenin şivesi ile konuşurdu. Cevat Baba tarif edilmesi zor tam bir İstanbul Çelebisi, zarif, bilgili, disiplinli güzel bir insandı. Kızmakta haklı olduğu zamanlarda bile kızmayı beceremez, kendisi kızarır ve sonra “Lâhavle” diyerek gülerdi.
THY Teknik’de uzun yıllar DC-3, Fokker F-27, Viscount’larda uçak teknisyenliği ve son zamanlarda içinde milyonlarca dolar değerindeki binlerce uçak takımlarının bulunduğu Takımhanemizin Şefliği’ni yaptı. Henüz bilgisayarın olmadığı o tarihlerde envanterdeki tüm takımları ve teknisyenlerin takım çantalarındaki takımları hafızasında ve kartotexlerde hatasız olarak tutardı. Cevat Baba, seni, güzel kalbini, gülen yüzünü hiç unutmayacağız.
Cevat ustamıza Allah’tan rahmet, ailesine, havacılık camiamıza başsağlığı ve sabırlar diliyorum. Usta-Çırak ilişkisi içinde Uçak Teknisyenliği mesleğimizi öğrendiğimiz, yaşayan ve ahirete intikal eden tüm ustalarımızın önünde saygı ile eğiliyorum.