Hidrolik kelimesi Yunanca’da su anlamına gelen “hydro” kelimesinden gelmektedir. Uçaklarda hidrolik denince, sıvılar yardımıyla hareket ve kuvvetlerin üretimi anlaşılmaktadır. Uçaklarda bulunan hidrolik sistemlerde, sıkıştırılamaz özellikteki akışkanlar kullanılır. Akışkanın basıncının, debisinin ve yönünün kontrol edilmesi ile elde edilen enerji, uçuş kumanda yüzeyleri ve iniş takımları gibi yüksek güç gerektiren sistemlerin kumandasında kullanılır.

İnsan gücünün yetersiz kaldığı her durumda hidrolik gücünden yardım alınır. Hidrolik sistemler, ağır şartlarda insan gücünün yetmediği ve insan hızının yeterli olmadığı durumlarda işi kolayca yapabilmeyi sağlamaktadır. Sadece havacılıkta değil, inşaat, tersane, fabrika, taşıma işleri vb. sektörlerde de hidrolik ile çalışan sistemlere çok fazla ihtiyaç duyulmaktadır.
Hidrolik sistemler, genelde iç içe rahatça girip çıkabilen iki silindirin sızdırmazlık sağlanarak hidrolik sıvısı ile hareket ettirilmesidir. Yüksek hacim ve tazyikli pompa yardımı ile hareket ettirilen dar yapılı hidrolik silindirleri, tonlarca ağırlığı itebilecek şekilde güç sağlamaktadır. Tonlarca ağırlık kaldıran dev vinçlerin kollarını hareket ettiren 1 veya 2 tane hidrolik sistemler herkesin dikkatini çekmiştir. Bu silindirik uzun borula tüm hareketi bir pompa ile itilerek iç kısmını dolduran hidrolik sıvısı sayesinde yapmaktadır. Uzaktan kontrol avantajı ve az yer kaplaması ile tam bir tasarım harikasıdır.
Hidrolik sitemler sıvıyı depo eden bir bölüm ve buraya basınç uygulayan düşük enerjili başka bir sistem ile çalışmaktadır. Ana depoda basınç yapan silindirik sistem, itici güç yapan diğer sitemden daha geniş bir yüzeye sahip olmalıdır. Genişlikten dara doğru giden sıvı daha etkin ve kontrollü bir basınç uygulamaktadır.
Sıvı olarak genelde yağ kullanılır. Bilindiği gibi sıvılar sıkıştırılamazlar. Sıvıların sıkışmaması özelliği bu sistemin temelini oluşturur. Hidrolik bu özelliği ile, hava veya başka gazlara oranla çok daha güvenilir olmaktadır. Eğer esnek bir sistem (yay mekanizması) oluşturulması istenilseydi sıvı yerine herhangi bir gaz kullanımı daha uygun olurdu.

Hidroliğin avantajlarını şu şekilde sıralamamız mümkündür:
1. Küçük hacimli elemanlar ile büyük kuvvetler ve momentler elde edilir ve iletilebilir.
2. Azami yük altında, durağan halden hareketli hale kolay geçirilebilir.
3. Hız, kuvvet ve moment, kademesiz olarak kolay ayarlanabilir.
4. Uygun elemanlar kullanılarak, hareketin yönü çabuk değiştirilebilir.
5. Sistem aşırı yükten kolaylıkla korunabilir.
6. Hareketin kontrolü, çok hassas bir şekilde sağlanır.
7. Sistem kendi kendini yağlar ve soğutur.
8. Uzun ömürlüdür.
9. Titreşimsiz ve düzenli hareket elde edilir.
10. Hidrolik sistem gürültüsüz çalışır.

Hidroliğin dezavantajları ise:
1. Çevre kirliliğine neden olurlar.
2. Hidrolik çalıştırma elemanları pahalıdır.
3. Yüksek basınç nedeniyle tehlike vardır.
4. Sistemin ve yağın kirlenmesi problemi vardır (contamination).
5. Sistem sıcağa ve soğuğa karşı duyarlıdır.

Önerdiklerimiz

1968 © Uçak Teknisyenleri Derneği