Hava aracı bakım yönetim sistemi; hava araçlarının faaliyette bulunduğu süre boyunca sürekli uçuşa elverişliliğinin sağlanması için gereken bakım sisteminin kurulması, önlemlerin alınması ve ilgili faaliyetlerin ve süreçlerin yönetilmesi olarak tanımlanabilir.

Öncelikle yazımızda sık sık kullanacağımız “Sürekli uçuşa elverişlilik” deyimini tanımlarsak; hava aracının, operasyondaki ömrünün herhangi bir anında yürürlükteki uçuşa elverişlilik gerekliliklerine uygun ve emniyetli uçabilmek için uçuşa elverişli bir durumda olmasını sağlayan süreçlerin tamamıdır.

“EASA Basic Regulation” 12 farklı başlıktan meydana gelmiştir. Bu başlıklardan biri olan Sürekli Uçuşa Elverişlilik (Continuing Airworthiness) ise “EASA Basic Regulation” ‘ın teknik ayağını oluşturmaktadır. Sürekli Uçuşa Elverişlilik Part-M, Part-145, Part-66, Part-147 ve Part-T olmak üzere beş alt-başlıktır. EASA Part-M (Annex 1) ise bu alt-başlıkların en önemlilerinden biridir.

Ülkemizde ise EASA Part-M, SHGM tarafından Sürekli Uçuşa Elverişlilik ve Bakım Sorumluluğu Yönetmeliği (SHY-M) ve Sürekli Uçuşa Elverişlilik ve Bakım Sorumluluğu Talimatı (SHT-M) olarak hazırlanıp yayınlanmıştır. İlave olarak Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği (SHY-6A) içerisinde SHY-M’e atıf yapılarak İşletme ruhsatı (AOC) almak için gerekenler içerisine SHY-M gereklilikleri de dahil edilmiş ve iki yönetmeliğin bağlantısı sağlanmıştır.

Sürekli Uçuşa Elverişlilik ve Bakım Sorumluluğu Yönetmeliği (SHY-M); sivil hava taşımacılığı yapmak üzere yetkilendirilen hava taşıma işletmelerinin bünyelerinde bulunan hava araçlarına uçuşa elverişlilik sertifikası düzenlenmesi, faaliyette bulunduğu süre boyunca sürekli uçuşa elverişliliğinin sağlanması için gereken bakım sisteminin kurulması ve önlemlerin alınması konusundaki usul ve esasları düzenlemektedir.

Bu yönetmelik ve talimat havacılıkla ilgili ticari, genel ve balonla hava taşımacılığı yapmak üzere yetkilendirilmiş gerçek ve tüzel kişileri, hava araçlarını, komponentleri, sürekli uçuşa elverişlilik hizmeti vermek üzere yetkilendirilmiş kuruluşları, bu kuruluşlarda görev yapan yönetici ve ilgili teknik personeli ve sürekli uçuşa elverişliliğin sağlanması için alınacak önlemleri kapsamaktadır.

SHY-M/SHT-M kapsamında İşletmeler ve/veya hava aracı işleticisi, hava aracının sürekli uçuşa elverişliliğinden sorumlu olup;

• -Hava aracının uçuşa elverişli bir durumda muhafaza edilmesini,
• -Hava aracında mevcut olan her bir operasyonel ve acil durum ekipmanının doğru bir şekilde takılı ve faal olması veya açık bir şekilde MEL’e uygun gayri faal olarak belirtilmesini,
• -SHGM tarafından yayınlanmış olan uçuşa elverişlilik sertifikasının geçerli tutulmasını,
• -Hava aracının bakımlarının onaylı bakım programına göre uygulanmasının sağlanmasını,
• -Uçuş öncesi kontrollerin uygun bir şekilde yerine getirilmesini,
• -Büyük hava araçları için yukarıdaki sorumlulukların yerine getirilmesi amacıyla hava aracı işleticisi, sürekli uçuşa elverişlilik ile ilgili işlemlerin onaylı Sürekli Uçuşa Elverişlilik Kuruluşu (SYK-CAMO) tarafından gerçekleştirilmesini,
• -Büyük hava araçlarının, ticari hava taşımacılığı için kullanılan hava araçlarının ve bunların komponentlerinin bakımı SHY-145 veya EASA Part-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından uygulanmasının sağlamakla sorumludurlar.

Yukarıdaki ifadeyle SHY-M’in SHY-145 ve/veya EASA Part-145 yönetmelik ve talimatlarıyla bağlantısı sağlanmakta olup EASA Part-145 ve/veya SHY-145 onayı almaktan veya EASA Part-145 ve/veya SHY-145 kapsamında yetkilendirilmiş onaylı bir kuruluş ile sözleşme yapmayı zorunlu kılmaktadır.

Ayrıca bu yönetmelik ve talimatta; Sürekli Uçuşa Elverişlilik Kuruluşunun (SYK-CAMO) nasıl kurulacağı, sorumlulukları, yetkileri, organizasyon yapısı, tesis ve personel gereklilikleri detaylarıyla anlatılmaktadır.

SHY-M/SHT-M yönetmelik ve talimatının önemli alt bölümlerinden biri ise F bakım kuruluşlarıyla ilgili olan alt bölümdür. Bu alt bölümde; büyük hava araçlarının, ticari hava taşımacılığı için kullanılan hava araçlarının ve bunların komponentlerinin dışındaki hava aracı ve komponentlerin bakımlarının yapılması konusunda F bakım kuruluşu gereklilikleri ve yetkilendirmesi SHY-M/SHT-M kapsamında yapılmaktadır. F bakım kuruluşunun sorumlulukları, yetkileri, organizasyon yapısı, tesis ve personel gereklilikleri detaylarıyla bu yönetmelikte anlatılmaktadır.

Teknik camiamız tarafından az bilinen pek çok sayıda teknisyen meslektaşımızın da görev yaptığı SYK’lar ve F Bakım kuruluşları bahsettiğimiz bu yönetmelik ve talimat kapsamında görevlerini gerçekleştirmektedirler.

Teknisyen meslektaşlarımız SYK’ larda ve F Bakım kuruluşlarında; SYK Müdürlüğü, Teknik Müdürlük, Bakım Müdürlüğü, Hava aracı Gözden geçirme personeli ve teknisyen olarak çalışmaktadırlar. Meslektaşlarımızın havacılığın bu alanlarında da çalışmakta olduklarını ya da çalışabileceklerini bu vesile ile de hatırlatmak istedim.

Sonuç olarak; nerede bir hava aracı uçuyorsa orada bizler varız. Kimimiz küçük bir uçakta, kimimiz büyük… Bazılarımız X, bazılarımız Y şehrinde… Kimimiz A şirketinde, kimimiz B şirketinde… Her nerede ve ne şekilde olursa olsun amacımız tek; sorunsuz hava aracı, emniyetli uçuş!...

Sevgi ve Selamlarımla…