Bizim mesleğimizde yaşanan her olaydan ders çıkarmak deneyime katkı yapar, bilgi birikimi sağlar. İki adet olan B707 kargo uçağımızdan birisinin 2 no’lu motor starteri ikide bir starter şaftı kesiyordu. O akşam Frankfurt’a gelen uçak işte bu netameli uçaktı...
1981-1986 yılları arasında Frankfurt Havalimanı’nda THY uçak teknisyenliği görevimde birçok olay yaşadım. Bu yıllarda THY filosunda DC-9, DC-10, B707, B727 ve son yılında A310 uçakları bulunuyordu. Bu görevim sırasında okuyucularımın ilginç bulacağına inandığım bazı olaylarımı anlatmak istedim. Hat istasyonlarında, özellikle yurt dışında, tek başına teknisyen olarak görev yapan meslektaşlarım da benzer olayları yaşamışlardır muhakkak. Bizim mesleğimizde yaşanan her olaydan ders çıkarmak deneyime katkı yapar, bilgi birikimi sağlar. Ben kurucusu olmaktan gurur duyduğum derneğimin dergisinde, 52 yıllık meslek hayatında yaşadıklarımı anlatıyorum. Beğenen alır kullanır, beğenmeyen bırakır gider.
B707 kargo uçağımız 1980’li yıllarda haftada 3 defa İstanbul-Frankfurt-İstanbul seferi yapardı. FRA varış saati 19:30 olmasına karşın, uçuş programındaki saatlere kesinlikle uymaz, devamlı tehir yapardı. O tarihlerde Frankfurt Havalimanı’nda, çevre sakinlerinin aşırı gürültü şikayeti nedeniyle, saat 24:00-06:00 arasında kalkış yasağı vardı. Her geç geldiğinde saat 24:00’dan evvel kalkış yapabilmesi için yırtınır dururduk.
İki adet olan B707 kargo uçağımızdan birisinin (TC-JCC) 2 no’lu motor starteri ikide bir starter şaftı kesiyordu (Starter Quill Shaft). O akşam Frankfurt’a gelen uçak işte bu netameli uçaktı. Uçak saat 21:30 gibi kargo alanına park ettikten sonra, pilotlar ve FEO (Flight Engineer Officer) alışveriş yapmak için yolcu terminaline gittiler. Uçakla gelen teknisyen arkadaşım (Rahmetli Ali İhsan Buluç) ile açık kalan reverserleri kapattık, yakıt ikmali yaptık, transit bakımı tamamladık ve İstanbul’a gidecek paletler uçağa yüklendi. Saat 23:00 gibi pilotlar geldi. Motorlar 3, 4, 2 ve 1 sırasıyla çalıştırılırken 2 no’lu motor start edilemedi. Netameli uçaktan bunu bekliyorduk, ne olduğunu da biliyorduk; starter şaft kesmişti.
Maksadımız THY’yi binlerce dolara mal olacak uçağın ve ekibin konaklama masrafından ve seferi 8-10 saat tehir yapmaktan kurtarmaktı ve başarılı olmuştuk.
Pilotlara interphone’dan çalışan motorları durdurmalarını söyledim. Merdiveni ön kapıya yanaştırıp hemen kokpite girdim, pilotlara 2 no’lu motorun starterini söküp şaftını değiştireceğimizi söyledim. Yaş nedeniyle kaptanlıktan FEO’liğe geçen kişi, 4 sırmalı kaptan üniformasını kullanıyordu, pilotlara dönerek “Bu iş en az 2 saat alır, kalkış yasağına yakalanırız. Hadi toparlanıp otele gidelim, bu gece burada yatıyoruz” dedi. Adam FEO ama, pilotlardan yaşça büyük. Kıdemi de onlardan yüksek ve üzerinde kaptan üniforması ile FEO görevi yaptığı için olacak, talimat verir gibi konuşabiliyordu. Ben, “Hemen ayrılmayın, daha 45 dakikamız var, biz 2 teknisyen hemen starter şaftını hızlı bir şekilde değiştirmeye başlıyoruz” dedim.
Ali İhsan çantasını kapıp aşağı indi, motorun kaportalarını açtık, starteri söktük, şaft ‘shear point’ değimiz yerinden kesilmiş. Ama aksilik bu ya, şaftın kopan ön yarısı dişli kutusunun içinde kalmıştı. Ali İhsan, “Eyvah, şaftın içeride kalan yarısını çıkarmak zor, saat 24’ten evvel bitiremeyiz. Uçak galiba yatacak Erhan Abi!” dedi. Rahmetli İhsan’ın nikah şahidi olduğum için kendisine ‘damat’ diye hitap ederdim. “Damat, hemen moralini bozma, bende çaresi var” dedim. Arabamdan bu iş için kullandığım özel 3/8 uzun vidayı (B707’deki adı Cankurtaran’dır) alıp geldim. Şaftın merkezindeki dişlere cırcır’la vira ederek çektirme gibi şaftın kopan ön kısmını dişli kutusundan çekip çıkardım. Yeni şaftı ve starteri monte ettik, 23:45’te uçağı sefere hazır hale getirdik. Motorlar çalıştırıldı, kalkış için taxi’ye başladı. Kalkış yasağına yakalanmadan TO yapıldı. Biz iki teknisyen, ekip çalışmasına küçük bir örnek yapmıştık.
Rahmetli damat, daha sonraki karşılaşmamızda “Abi! O, FEO var ya (adı bende saklı) dönüş yolunda pilotlara, ‘Ulan B707’nin sadece motor kaportaları 20 dakikada açılıp kapatılamaz, starter şaftı mı değiştirilirmiş. Bu Frankfurt teknisyeni var ya, herif sırf bizim yatı yapmamıza kan doğramak için hızlı çalışıp rekor sürede arızayı giderdi” dediğini anlatmıştı.
Halbuki bizim ekip çalışması yapmaktan maksadımız onların yatı yapmasını önlemek değil, THY’yi binlerce dolara mal olacak uçağın ve ekibin konaklama masrafından ve seferi 8-10 saat tehir yapmaktan kurtarmaktı ve başarılı olmuştuk. Bu fırsattan yararlanarak sevgili meslektaşım Ali İhsan Buluç’u rahmetle anıyorum.
- Erhan İNANÇ