Bir önceki sayıda ekip olmanın genel yaptığımız çalışmalardaki ve havacılık sektöründeki önemine kısaca değindik. Bu sayıda ise bilinçsiz ekip çalışmasının doğurabileceği bazı sorunlardan bahsedeceğiz.

 

Ekip içi dinamikler

Ekip çalışmasının üstünlüklerinin yanısıra, üyeler arası dinamiklerden kaynaklanan ve ekip çalışmasını zorlaştıran özellikler de söz konusudur. Bunlar; Grup Düşüncesi, Sosyal Kaytarma, Sosyal Etki, Uyma Davranışı, Ekibin Fazla Yakınlaşması gibi günlük çalışma hayatı içinde farkedemeyeceğimiz sosyal olgulardır. Söz gelimi; önemli bir karar verilmesi gerektiğinde bakım personeli kendi fikrini söylemek yerine sorumluluğu üzerine almamak için ekibe uyarak yanlış bir uygulamanın yapılmasına neden olabilir.

 

GRUP DÜŞÜNCESİ

• -Grup üyeleri, özenli ve gerçekçi bir tahlil yerine, uyumu bozmamak adına kararlara katılma eğilimi gösterir.
• -Hatalı karar verme eğilimini artırır.
• -Kapalı fikirlilik başlar.

 

EKİBİN FAZLA YAKINLAŞMASI

• -Ekip lideri olmadığında, ekip iyi çalışmaz.
• -Performansı düşük olanlar, saygı görmeye devam ederler.
• -Ekip üyeleri, yüksek performans gösterenlerin alttan alta cesaretini kırarlar.
• -Ekip üyeleri, biz-onlar kutuplaşmasına girerler.

 

SOSYAL ETKİ

• -Bir insanın, bir başka insanın yargı, tutum ve fikirlerinin etkisi altında kalması sonucu tutum, fikir ve yargılarında değişiklerin olmasıdır.
• -Gruptaki kişi sayısı ne kadar fazlaysa, grubun bireyler üzerindeki etkisi o kadar fazladır.

 

SOSYAL KAYTARMA

• -Kişilerin, bir ekibin üyesi olarak harcadıkları çabanın, tek başına olduklarında harcadıkları çabadan daha az olmasıdır.
• -Ekip lideri, ekip üyelerini izlemeli, iş sonuçlarını nesnel biçimde değerlendirmeli, gerekli durumlarda ikazda bulunmalıdır.

 

UYMA DAVRANIŞI

• -Kişinin kendi görüşünü, grubun görüşü doğrultusunda değiştirmesidir.
• -Grup düşüncesi sürecinin temelini oluşturur.

 

Asch’ın uyum deneyi

Asch deneyi, 1953’de yayımlanan insanın karar verme sürecinde, çevresinin etkisinin ne denli önemli olduğunu anlamaya çalışan deneydir. Deneyi Polonya asıllı ABD’li sosyal psikolog Solomon Asch yürütmüştür.

Deneye katılacak olan katılımcılara bir görüş testine girecekleri söylenmiştir. Deneyde tüm katılımcılara bir çift kart gösterilmektedir. Bu kartların birinde biri kısa biri orta ve biri uzun olmak üzere 3 çizgi vardır. Diğer kartta ise tek bir çizgi bulunmaktadır. Deneklere 2. tablodaki çizginin 1. tablodaki çizgilerden hangisine benzediği sorulmuştur.

 

Deneyin 1. aşamasında katılımcılar odaya tek tek alınmış ve hepsi doğru yanıt vermiştir. 2. aşamada ise Asch’in asistanları ve bir denek olmak üzere toplu şekilde odaya alınmışlar ve soru yinelenmiştir. Asch’in asistanları kasıtlı bir biçimde yanlış cevabı yüksek sesle söylemiş ve son olarak sıra denek olan katılımcıya geldiği zaman %76’sı diğer kişilere uyarak yanlış yanıtı vermeyi tercih etmişlerdir. Bu araştırmada sondaki katılımcı diğer katılımcıları tanımamasına rağmen, farklı bir yanıtı veren tek kişi olmaktan çekinmiş ve yanlış bir yanıt vermiştir. Bu da, uyum baskısının gücünün ne kadar fazla olduğunu göstermektedir.

 

 

Ekip çalışması için gerekli özellikler

• -Çalışma grubunun görevleri ve amaçları açık bir şekilde tespit edilmelidir.
• -Çalışma atmosferi informal ve rahat olmalıdır.
• -Çalışma grubundaki tartışmalar yeterli düzeyde ve seviyede olmalıdır.
• -Çalışma grubunun üyeleri birbirlerini dinlemelidir.
• -Çalışma grubu toplantılarında fikir ayrılıkları ve fikir çatışmaları normal karşılanmalı ve tolerans gösterilmelidir.
• -Çalışma grubu üyeleri, birbirlerinin duygularını da anlamaya çalışmalıdır.
• -Çalışma grubunun lideri ya da başkanı üyeler üzerinde hakimiyet kurmaya çalışmamalıdır.
• -Eleştiriler “yıkıcı” değil, “yapıcı” özellikte olmalıdır.
• -Kararlarda konsensüse ulaşmaya önem verilmelidir.
• -Liderler esnek olabilmelidir.
• -Çalışma grubu, kendi faaliyetlerini kendisi gözden geçirmelidir.
• -Toplantılarda kurallar ve davranışlar uygun olmalıdır.
• -Çalışma grubu, organizasyondaki ilgili birimlerle işbirliği içinde çalışmalarını sürdürmelidir.
• -Çalışma grubu, yürütülen çalışmaların sonuçlarına karşı sorumluluğunu bilmelidir.

 

Görüldüğü gibi ekip çalışması günlük hayatta içinde bulunduğumuz ortamları ve iş hayatımızı fazlasıyla etkilemektedir. Bu etkiyi olaylara dışardan bakmadığımız sürece görebilmemiz çok zordur. Kişi kendi hatalarını da ekip içindeki var olan hataları da olayın veya olgunun bütününe bakarak daha net görebilir ve hataları düzeltebilir.

 

Kaynaklar:

1. Prof. Dr. Nejat Basım - Etkili Ekip Çalışması ve Çatışma Yönetimi
2. Dunn, D. (2009). Research Methods for Social Psychology
3. https://tr.wikipedia.org