Ege Denizi kıyısında, Kaz Dağları’nın eteklerinde yer alan Ayvalık, tarihi zenginliği, doğal güzellikleri ve eşsiz mutfağıyla bir turizm cennetidir. Osmanlı’dan kalma Rum mimarisiyle süslü sokakları, Sarımsaklı Plajı’nın altın kumları ve Cunda Adası’nın büyüleyici atmosferiyle her köşesi keşfedilmeye değerdir. Ayvalık tostu, papalina balığı ve zeytinyağlılarıyla damakları şenlendirirken; Şeytan Sofrası’ndan gün batımını izlemek unutulmaz bir deneyim sunar. Ayvalık, tarih, doğa ve lezzetin bir arada buluştuğu eşsiz bir tatil rotasıdır.

Bu ay Balıkesir’in önemli bir beldesi olan, Kaz Dağları’nın eteklerinde yer alan Ayvalık’tayım. 265 kilometrekarelik bir alan üzerine kurulan Ayvalık, İstanbul’a sadece 5 buçuk saat uzaklıktadır. Ege Denizi kıyısında bulunan ilçe tam bir turizm merkezidir.

Zeytinlikleri ve çam ormanları ile ünlenmiş olan Ayvalık, Antik Çağ’da "yabani ayva" anlamına gelen Kidonia olarak anılıyordu. Buraya ilk yerleşenlerin, Midilli’nin Kydonia köyünden ya da Girit’in Kydonies bölgesinden geldikleri sanılmaktadır.

Ayvalık’ın karşısında, Kuzey Ege Adaları coğrafi bölgesinin merkezi olan Midilli Adası bulunmaktadır. Çevresini saran 24 adası ve 16 köyü bulunan bir yerdir burası. Ayvalık’ın önemli bir bölgesi olan Sarımsaklı ve Badavut, ev yapımında kullanılan sarımsak taşı ile ünlüdür. Semtin adı da buradan gelmektedir.

Tarihi, İ.Ö 330’lu yıllara dayanır. Bizans ve Roma uygarlıklarının sona ermesinden sonra, 15. yüzyılın ortalarında Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliğine girmiştir.

 Birinci Dünya Savaşı’nın ardından, 29 Mayıs 1919’da İzmir’in işgali ile Yunan hükmüne girmiştir. İşgal edildikten sonra Anadolu’da ilk kurşun olayı olarak bilinen direniş, 172. Alay Komutanı Yarbay Ali Çetinkaya tarafından gerçekleştirilmiştir. 15 Eylül 1922’ye kadar devam eden işgal, 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile sona ermiş; nüfus mübadelesi kapsamında Makedonya, Girit ve Midilli Adası Türkleri buraya yerleşmiştir.

Ünlü Sarımsaklı plajları, Alibey (Cunda) Adası, Şeytan Sofrası ve tarihi Rum evleri ile Ayvalık tam bir tarih ve turizm beldesidir.

Ayvalık’ta Görülmesi Gereken Yerler:

 Saatli Camii: 1870 yılı yapımı bir camidir. Önceleri kilise olarak yapılan yapı, mübadeleden sonra camiye çevrilmiştir. Kilise olduğu zamandan kalan çan kulesinde bir saat olduğu için bu isimle anılmaktadır.

 Çınarlı Camii: Burası da eskiden kilise olup sonradan camiye çevrilmiştir.

 Hamidiye Camii: Sultan II. Abdülhamid’in emri ile yaptırılmıştır.

Cunda (Alibey Adası): Tarihi dar sokakları ile ünlenmiş bir adadır. Piri Reis, Kitab-ı Bahriye adlı eserinde buraya Yund Adası, yani “Yelkenlerin rüzgârla şiştiği yer” olarak atıfta bulunmuştur. Adanın "Alibey" adı, Kurtuluş Savaşı’nda Yunanlılara karşı mücadele eden Yarbay Ali Çetinkaya’dan gelmektedir. Aslında bir ada olmasına rağmen, Ayvalık’tan bir köprü ile karaya bağlanır. 1964 yılında inşa edilen bu köprü, ülkemizin ilk boğaz köprüsü olarak anılmaktadır.

 Cunda’da 1873 yılında yapılmış olan Taksiyarhis Kilisesi bulunmaktadır. Burası, 2011 yılında Koç Vakfı tarafından restore edilerek Rahmi Koç Müzesi adını almıştır.

Adanın tepesinde bulunan bir Yel Değirmeni ise yine Koç Vakfı tarafından restore edilerek Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı olarak anılmaktadır.

 Cunda’da ayrıca;

 • Panaya Kilisesi (1863 yapımı),

 • Ayia Triada Kilisesi (1865 yapımı),

• Ayışığı Manastırı,

 • Kızlar Manastırı

 gibi tarihi yapılar da bulunmaktadır. Öte yandan, 1862 yapımı olan Despot Evi restore edilmiştir.

 Ayvalık Mutfağı

Ayvalık mutfağına gelince, öncelikle Ayvalık tostu ile başlamak gerekir. Bir Tostçular Çarşısı’nın bulunduğu Ayvalık’ta, bu nefis tosttan yemeden dönmek olmaz.

 Ayvalık’ın nefis balıkları, özellikle hamsiye benzeyen papalina balığı,

 • Kabak çiçeği dolması,

 • Deniz börülcesi,

 • Balıklı bamya gibi özgün lezzetleri ile ünlüdür.

Tatlılarından;

 • Lorlu kurabiye,

 • Sakızlı dondurma,

 • Lokma tatlısı,

 • Girit böreği oldukça popülerdir.

 Yazımı, Ayvalık’a ait bir şiirle bitirmek istiyorum. Mustafa Karademir’in “Ayvalık” şiiri, bu şirin beldeyi en güzel şekilde anlatıyor. Henüz Ayvalık’ı görmemiş olanlara da en kısa zamanda bu güzel yere gitmelerini öneriyorum.

 Ayvalık

 Kırmızı kayık

 Üstünde martılar

 Deniz, güneş

Kadın ve kum

 Ve rakının yanında balık

Ayvalık.