Takvimler 2024’ün ocak ayını gösterdiğinde Alaska Havayolları’nın 1282 sefer sayılı uçağında havada açılıp düşen kapı panelinin de aralarında bulunduğu son kaza ile birlikte herkesin kafasında “B737-Max uçağı ne kadar güvenli?” sorusu oluşmaya başlamıştır. Bu yazımızda bu soruya tüm detayları ile cevap arayacağız.

Boeing 737 MAX, muhtemelen yakın tarihin en güvenli uçağıdır. Tüm model ve markaları için uzun bir üretim ve kullanım süresine sahiptir ve uzun süreli, yoğun ve kapsamlı bir yeniden sertifikalandırmaya tabi tutulmuştur. Sadece mekanik, elektronik ve bilgisayar sistemlerinin tasarım incelemesi yapılmakla kalmamış, aynı zamanda operasyonel mürettebat için ek eğitimler de uygulanmıştır.

Boeing 737 MAX serisi, Ekim 2018’de Lion Air Flight 610 ve Mart 2019’da Ethiopian Airlines Flight 302 olmak üzere iki büyük kazaya karışmıştır. Her iki kazaya da uçağın Manevra Karakteristikleri Artırma Sistemi (MCAS) olarak bilinen uçuş kontrol sistemindeki bir yazılım sorunu neden olmuştur. Bu kazaların bir sonucu olarak, Boeing 737 MAX yaklaşık iki yıl boyunca dünya çapında yere indirilmiş; uçakta kapsamlı güvenlik incelemeleri ve yükseltmeler yapıldıktan sonra ancak Kasım 2020’de hizmete dönmesine izin verilmiştir.

Boeing, gelecekte benzer kazaların meydana gelmesini önlemek için MCAS sisteminde değişikliklerin yanı sıra uçağın tasarımında başka iyileştirmeler de yapmıştır. Ayrıca pilotların uçağı uçurmadan önce 737 MAX konusunda özel bir eğitim almasını zorunlu hale getirmiştir. 

Takvimler 2024’ün ocak ayını gösterdiğinde “Alaska Havayolları’nın 1282 sefer sayılı uçağında havada açılıp düşen kapı panelinin de aralarında bulunduğu son kaza ile birlikte herkesin kafasında “B737-Max uçağı ne kadar güvenli?” sorusu yazımıza konu olmuştur. Bu yazımızda bu soruya tüm detayları ile cevap arayacağız.

Yapılan tüm değişiklikler 737 MAX’in güvenliğini artırmak için yapılmış olsa da, hiçbir uçak üretildiği ve uçuşuna başladığı gün sonrasında tamamen güvenli kalmadığı; ancak ve ancak düzgün ve kaliteli uçak bakımı, sürekli uçuşa elverişlilik kontrolleri, yetiştirilmiş kaliteli ve eğitimli pilot ile bunun sağlandığının altını çizmek gerekir. Oluşabilecek kazaların hala pilotaj hataları, çevresel faktörler, eksik bakım gibi bir takım faktörlere bağlı olarak meydana gelebileceğini unutmamak önemlidir. Bununla birlikte, havacılık endüstrisi uçmayı mümkün olduğunca güvenli hale getirmek için sürekli olarak çalışmaktadır. Bu son kaza ile birlikte operatörlere uçakları uçurmama kararı bildirilmiş ve kazaya sebep olan kapı bağlantılarının kontrolü için süre verilmiştir. Bununla kalınmamış uçağın tüm majör bölgelerinin uçak teknisyenleri tarafından tekrar detaylı kontrolleri istenmiştir. Bu sürekli uçuşa elverişililik açısından oldukça önemli bir adımdır.

Boeing 737 MAX Güvenliğinde Ek Tedbirler 

Yazılım Yükseltmeleri: Kazaların ardından Boeing, kazaların birincil nedeni olarak tespit edilen MCAS yazılımında önemli değişiklikler yaptı. MCAS sistemi, artık her “angle of attack açısı sensörü”nden de girdi alarak hatalı aktivasyon riskini azaltmaktadır. Ayrıca sistemin tekrar tekrar devreye girmesini önlemek için ek tedbirler de alınmıştır.

Eğitim Gereklilikleri: Pilotların artık 737 MAX ile uçmadan önce güncellenmiş MCAS sistemi ve ilgili prosedürler konusunda özel bir eğitimden geçmeleri gerekmektedir. Bu eğitim, pilotların değişikliklere aşina olmalarını ve olası sorunlara nasıl yanıt vereceklerini bilmelerini sağlamak için hem sınıf eğitimini hem de simülatör eğitimlerini içermektedir. Ayrıca uçakta yetkili olarak çalışan uçak teknisyenlerinin de MCAS sistemi hakkında gelişmiş eğitime tabi tutulması istenmektedir.

Geliştirilmiş Güvenlik Özellikleri: Boeing, 737 MAX serisinde ek güvenlik özellikleri uygulamıştır. Örneğin, kokpite, angle of attack sensörlerinin aynı fikirde olmadığını gösteren ve  pilotları olası bir soruna karşı uyarmaya yardımcı olabilecek bir onay lambası eklenmiştir.

Düzenleyici Onay: 737 MAX’in hizmete dönmesine izin verilmeden önce, dünyanın dört bir yanındaki havacılık düzenleyicileri tarafından kapsamlı bir inceleme ve testten geçirildi. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Federal Havacılık İdaresi (FAA) ve Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) gibi yetkililer, değişiklikleri dikkatle inceledi ve uçağın gerekli güvenlik standartlarını karşıladığından emin olmak için kendi değerlendirmelerini yaptı.

Bağımsız İncelemeler: Mevzuat incelemesine ek olarak, bağımsız üçüncü taraf uzmanlar ve havacılık kuruluşları da 737 MAX’in güvenlik iyileştirmelerine ilişkin kendi değerlendirmelerini yaptılar. Bu incelemeler, gerekli değişikliklerin yapıldığından ve uçağın operasyon için güvenli olduğundan emin olmayı amaçlamıştır.

Sistem Yedekliliği: Boeing, güvenliği artırmak için 737 MAX’te ek yedeklilik önlemleri uygulamıştır. Örneğin, uçak artık bilgileri çapraz kontrol etmek ve hatalı sensör okumalarının uçuş kontrollerini etkilemesini önlemek için her iki angle of attack sensöründen gelen verileri kullanmaktadır.

Geliştirilmiş Pilot Farkındalığı: Boeing ayrıca kritik durumlarda pilot farkındalığını ve müdahalesini geliştirmek için adımlar atmıştır. Revize edilen prosedürler ve eğitim, açık iletişimi ve uçağın sistemlerinin anlaşılmasını vurgulayarak pilotların olası sorunları ele almak için daha donanımlı olmalarını sağlar.

Havayolları ve Pilotlarla İşbirliği: Boeing, 737 MAX’in güncellenmesi sürecinde geri bildirim ve girdi toplamak için havayolları, pilot grupları ve yetkili uçak teknisyenleri ile aktif olarak çalışmıştır. Bu işbirliği, endişelerin giderilmesine, deneyimli pilotların ve teknisyenlerin değerli görüşlerinin dahil edilmesine ve güvenliği artırmaya yönelik kapsamlı bir yaklaşımın sağlanmasına yardımcı olmuştur.

Bağımsız İnceleme Grupları: Kazaların ardından Boeing, havacılık uzmanları ve sektör paydaşlarından oluşan bağımsız inceleme grupları kurdu. Bu bağımsız gruplar uçağın tasarımı, sistemleri ve sertifikasyon süreçleri hakkında kapsamlı değerlendirmeler yaparak daha fazla inceleme ve iyileştirme önerileri sağladı.

Sürekli İzleme ve Gözetim: Hizmete dönüşün ardından FAA ve diğer küresel havacılık düzenleyicileri, 737 MAX’in devam eden güvenliğini sağlamak için gelişmiş izleme ve gözetim önlemlerini uygulamaya koymuştur. Bu, ortaya çıkan sorunları derhal tespit etmek ve ele almak için düzenli incelemeleri, denetimleri ve veri analizini içerir.

Güvenlik Kültürü ve Çıkarılan Dersler: 737 MAX serisinin karıştığı kazalar, Boeing ve havacılık endüstrisinde güvenlik kültürünün bir bütün olarak daha geniş bir şekilde incelenmesine yol açmıştır. Bu kazalardan çıkarılan dersler, gelecekte benzer sorunları önlemek için güvenlik, şeffaflık ve açık iletişime yeniden vurgu yapılmasına yol açmıştır. 

Güvenliğin havacılık sektöründe çok yönlü ve sürekli bir çaba olduğunu anlamak çok önemlidir. 737 MAX, kazalara yol açan sorunları ele almak için önemli değişiklikler ve incelemelerden geçmiştir.  

Bununla birlikte, güvenlik konusundaki bireysel bakış açıları farklılık gösterebilir ve yolcular sadece kendi konfor seviyelerini göz önünde bulundurmalıdır. Ülkemizde 737 MAX operatörlüğü yapan ülkemizin bayrak taşıyıcı firması Türk Hava Yolları ile birlikte Corendon Havayolları da B737 Max uçaklarına sahip. İki şirketin ve diğer şirketlerin yeni siparişlerini göz önünde bulundurduğumuzda, ülkemizde tecrübeli pilotlar, tecrübeli ve donanımlı uçak bakım teknisyenlerine sahip olduğumuz için bu uçaklara güvenle, gönül rahatlığı ile binebilirsiniz…