Bir uçağın boyanması, iki haftaya kadar çalışma ve bazen bin litreden fazla boya gerektiren çok karmaşık bir süreçtir. Kaplamalar estetiği iyileştirmek için kesinlikle önemlidir, ancak asıl rolleri uçağı korozyona karşı korumak ve aerodinamik özelliklerini iyileştirmektir.

Yaklaşık her beş ila yedi yılda bir, bir yolcu uçağının gökyüzünde güvenle uçmaya devam edebilmesi için yeni bir kaplama aşamasından geçmesi gerekir. Bir uçağın boyanması, hem estetik hem de her şeyden önce verimlilik ve güvenlik açısından optimum sonuçlar elde etmek için mükemmel bir şekilde yürütülmesi gereken karmaşık, hassas, çok adımlı bir süreçtir.

Kaplama (Coating) işlemi

Boyamadan önce, pencereler, motorlar ve elektrikli ekipman gibi kaplanması gerekmeyen alanları korumak için bir maskeleme aşaması gerçekleştirilir. Ortalama bir ticari uçağın boyutu göz önüne alındığında, bu işlemin tamamlanması yaklaşık iki gün sürer.

Bir sonraki adım yüzey hazırlığıdır. Çoğu durumda boyanacak uçak yeni değil, bakım operasyonu olarak yeniden boyanacak bir uçak olduğundan, yeni bir kaplama uygulanmadan önce önceki boya tabakasının çıkarılması gerekir. Mevcut boya tabakasını kaldırmanın iki yolu vardır: mekanik ve kimyasal sıyırma. İlk durumda yüzey zımparalanır; ancak bu çok zahmetli ve zaman alıcı bir işlemdir. İkinci durumda, yani kimyasal boya sıyırma işleminde, tüm boya kalıntılarını çözmek ve çıkarmak için özel kimyasallar kullanılarak kaplama katmanları ortadan kaldırılır. Boya sıyırma işlemini bir yüzey kontrol aşaması takip eder. Bir sonraki adıma geçmeden önce herhangi bir çatlak veya yüzey kusurunun onarılması gerektiğinden, kaplama aşamasına geçmeden önce sertifikalı bir uçak teknisyeni uçağı incelemelidir.

Bunu, sonraki katmanların yapışmasını destekleyen bir astarın ve bir taban katının (daha sonra açıklanacağı gibi genellikle beyaz) uygulanmasından oluşan bir yüzey hazırlığı ve kaplama aşaması izler. Uçak daha sonra havayolu şirketinin amblemi ile süslenir ve renkler, logolar ve diğer ayrıntılar şablonlar kullanılarak eklenir. Son olarak, önceki boya katmanlarını mühürleyen ve hava akımı, her türlü sıvı ve UV radyasyonu ile aşınmaya karşı koruma sağlayan şeffaf bir son kat uygulanır. Uçağı korozyona karşı korumak için bir koruyucu boya tabakası da uygulanır.

Uçaklarda emaye ve epoksi olmak üzere iki ana boya türü kullanılabilir. Epoksi, yüzeylere iyi yapışan, kimyasallara karşı yüksek direnç gösteren ve solmayan, oksitlenmeyen veya kolayca kırılmayan bir poliüretan boyadır. Emaye ise daha ucuz ve daha az tehlikelidir çünkü püskürtüldüğünde belirli gazları açığa çıkarmaz. Bu iki ürün genellikle birbirleriyle kombinasyon halinde de kullanılır

Kaplama, her bir tarafa uygulanan boya miktarına dikkat edilerek eşit şekilde uygulanmalıdır: her katman uçağa önemli bir ağırlık ekler ve iki taraf arasındaki herhangi bir ağırlık farkı uçağı dengesiz hale getirebilir. Bu, gövde üzerinde biriken boya miktarını ölçen hassas bir lazer ile kontrol edilir.

Tüm sürecin sonunda, uçağın tüm unsurlarının doğru çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için yolcusuz bir dizi test uçuşundan oluşan bir test aşamasından geçmesi gerekir.

Bir uçağın kaplama işlemi, uçağın büyüklüğüne ve renk şemasının karmaşıklığına bağlı olarak birkaç günden birkaç haftaya kadar sürebilir.

Neden uçakların çoğu beyaza boyanır?

Gökyüzümüzdeki uçakların çoğu beyazdır ve bu bir tesadüf değildir. Elbette, her markanın kendi logosu, çeşitli süslemeleri ve renkli şeritleri ile kendi görünümü vardır, ancak uçağın gövdesinin ana tonu genellikle beyazdır. Bunun birkaç nedeni vardır:

1. Güneş ışığını yansıtır

Uçakların beyaza boyanmasının ana nedeni, güneş ışığını emen diğer renk tonlarının aksine, beyazın güneş ışığını en iyi yansıtan renk olmasıdır. Uçaklar hem uçarken hem de havaalanı apronlarında park halindeyken sürekli olarak güneş ışığına maruz kalırlar. Bu nedenle beyaz, iç mekanın ısınmasını en aza indirir ve güneş ışığının neden olabileceği olası hasarları önler

Diğer renkler ise ışığın çoğunu emerek uçağın vücut ısısının yükselmesine neden olur ve güneş radyasyonundan kaynaklanan ciddi hasar riskini artırır

2. Diğer renklere göre daha yavaş solar

Yüksek irtifada seyahat eden uçaklar buz, rüzgar, yağmur ve sıcaklık değişimleri gibi çeşitli atmosferik ve hava koşullarına maruz kalır ve bu da boya tabakasının hızla bozulmasına neden olur. Renkli boyalar beyaza göre daha hızlı solma eğilimindedir ve estetiğini korumak için daha sık bakım gerektirir.

Diğer renklere göre daha az bozulduğu için, beyaz boya uçağın boyanması ve yere indirilmesiyle ilgili maliyetlerden tasarruf sağlar.

3. Daha ucuz ve hafiftir

Uçak boyaları, poliüretan maddeler ve çeşitli sertleştiriciler ve aktivatörler içeren ve diğer sektörlerde kullanılan ürünlerle karşılaştırıldığında maliyeti çok daha yüksek olan özel kaplamalardır. Mevcut tüm renkler arasında beyaz boya piyasadaki en ucuz boyadır. Aslında, bir uçağın yüzey alanı 250 ila 1100 kg boya gerektirecek kadar büyük olduğundan, ekonomik faktör renk tonu seçiminde önemli bir rol oynar. Özellikle, bir Boeing 737’yi boyamak için en az 240 litre boya gerekirken, gelmiş geçmiş en büyük ticari uçak olan Airbus A380 için 3.600 litreye kadar boya gerekmektedir.

Seçilen rengin uçağın ağırlığı üzerinde de etkisi vardır: uçak ne kadar ağırsa yakıt tüketimi o kadar yüksek ve havayolu şirketinin kârı o kadar düşük olur. Uygulanan boya tabakası genellikle ince olmasına rağmen, yüzeylerin kapsamı göz önüne alındığında, bir uçağın ağırlığını 550 kg’a kadar artırabilir. Piyasadaki ürünler arasında beyaz boyalar en ince ve dolayısıyla en hafif olanlardır. Bu nedenle de beyaz, uçak boyası için tercih edilen renk olmaya devam etmektedir.

4. Kuş çarpması riskini azaltır

Havacılıkta kuş çarpması terimi, bir uçak ile bir kuş arasındaki çarpışmayı ifade eder. Kuş çarpması çoğu durumda kalkış, iniş veya alçak uçuş sırasında meydana gelirken, daha yüksek irtifalarda nadiren meydana gelir. Şiddeti hayvanın ağırlığına, hız farkına ve çarpışmanın yönüne bağlı olsa da, kuşlarla herhangi bir çarpışma uçak güvenliği açısından önemli bir tehdittir.

Beyaz renk kullanımı uçağın görünürlüğünü artırır ve kuşlar tarafından algılanmasını artırarak çarpışmayı önler. Beyaz dışındaki renklerin kullanılması uçak ile atmosfer arasındaki görsel kontrastı azaltarak kuşların uçağı zamanında tespit etme kabiliyetini sınırlandırabilir.

5. Hasarın tespit edilmesini kolaylaştırır

Uçaklar güvenli olduklarından emin olmak için düzenli olarak kontrol edilir. Beyaz renk, çatlak, ezik ve diğer kusurlar gibi yüzey hasarlarının daha kolay ve daha hızlı tespit edilmesini sağlar.

Renkli canlandırma

Beyaz, havayolları tarafından tercih edilen renk olmasına rağmen, elbette tek renk değildir. Örneğin, kendilerini diğer şirketlerden farklılaştırmak veya filolarına ulusal kimliklerine uygun bir renk vermek için havayolları başka renkleri ve kaplamaları tercih edebilir. İşte Örnekler ;