Bir önceki sayımızda Adil Kültür kavramının genel olarak tanımını yapmış ve çalışılan iş yeri ile çalışanın, çalışan ile yine kendisinin kullandığı makinelerin ne tür ilişki içinde olduklarını incelemiştik. Adaletli bir iş yerinin çalışanın aidiyet duygusunu nasıl etkilediğini maddeler halinde incelemeye devam edeceğiz.
Kaçınılmaz Kazalarla Uğraşmak
Karmaşık endüstriler nihayetinde insanlar tarafından işletilir. Süreç operatörleri, Operasyon Denetçileri, Gemi Teknisyenleri, Uçak Bakım Mühendisleri, Mühendisler, Pilotlar, Hemşireler, Hava Trafik Kontrolörleri, Tren Makinistleri ve Cerrahlar gibi birçok meslekte, hizmet sektöründe çalışan ve karmaşık sistemler içinde ürün ortaya koyanlar makineler değil onları doğru şekilde sevk ve idare eden onaran, kontrol eden insanlardır. Tüm bu meslekleri ve benzeri meslekleri yapan insanlar her ne kadar önemli eğitimler almış olsalar ve zorlu testlerden geçmiş olsalar da insan olmanın doğası gereği hata yapacaklardır.
Karmaşık endüstrilerin en önemli özelliklerinden birisi emniyetin ölçülebilir olması ve kazaların tekrarını önlemek için göstergeler oluşturabilmesidir. Ters giden bir durum olduğunda tüm şirketin hatta tüm sektörün bu olayın kök nedenlerinden haberdar olması sağlanır. Bu sayede sektörel olarak emniyetli bir ortam sağlanmış olur.
Burada önemli olan nokta bir şeylerin ters gitmesine neden olacak hatayı yapan kişinin başına gelenlerdir? Suçlamak, cezalandırmak, dışlamak hepsi kolayca yapılabilir.
Ancak Toplum bu çalışanlardan bu işleri yapmalarını istiyorsa, işinin bir parçası olarak yapılacak olan kaçınılmaz insan hataları ile adil bir şekilde başa çıkmanın bir yolu bulunmalıdır. Bu nedenle toplum, karmaşık endüstrilerde “adil” bir kültür üzerinde ısrarcı olmalıdır.
Birden Fazla Bakış Açısı
Felsefi açıdan bakıldığında mutlak gerçek yoktur. Gerçek, kişinin olaylara ve durumlara bakış açısına dayanan bireysel bir algıdır. Bir durum hakkında her zaman birden fazla bakış açısı mevcut olabilir. Bu durum adaletsizlik duygusunun çok kolay oluşmasını sağlayabilir. Çünkü her birey olaya kendi açısından bakacak ve kendini haklı görecektir.
Yargılama ya da değerlendirme pozisyonunda bulunanlardan birisi konulara çok hızlı bir şekilde hâkim olursa veya ön yargılı fikirler temelinde hâkimse, önemli görüşlere karşı kör olma riski vardır ve sonraki yargılama hızlı bir şekilde adaletsizliğe yol açabilir.
Sadece Adil Kültür Kurmak, önyargı olmadan karar verme konusundaki birçok bakış açısını dikkate alma becerisini geliştirme ile ilgilidir.
Adil Kültür Deneyimi
Yukarıdakileri dikkate alarak, “İnsanlar Adil Bir Kültür içinde Nasıl Yaşayacaklar?” Sorusunu düşünmek ilginçtir. Just Culture adındaki havacılık dünyasında yaygın olan şey, Eurocontrol organizasyonu tarafından “ön hat operatörlerinin veya başkalarının, deneyim ve eğitimleri ile orantılı eylem, ihmal veya kararlar için cezalandırılmadığı bir kültürdür,
Ancak büyük ihmallere, isteyerek yapılan ihlallere ve tahrip edici eylemlere izin verilmemelidir”.
Adil kültür, hakkında çok fazla yazılabilecek geniş ve ucu açık bir konu. Hem çalışan hem yönetici açısından bakılarak uzun tartışmalar ve uzun makaleler yazılabilir fakat amacımız burada okuyucuyu sıkmak veya kesin bir yargıyla hükümler vermek değil. Burada amacım Adil Kültür adında bir çalışmanın varlığından ve içeriğinden haberdar olmanızı sağlayabilmektir. Konunun derinlemesine anlaşılması ise sizin araştırmacı yönünüze ve okurluk merakınıza emanet edilmiştir.