A Kategori lisansı nedir?
A kategori lisans sadece hat bakım işlemlerinde geçerli bir lisanstır. Bu lisansa herhangi bir hava aracı tipi işlenmez. Onun yerine hat bakım işlemlerine ait task eğitimleri ile yetkilendirme yapılabilir. Bunlara örnek olabilecek tasklar EASA Part-145 ve SHT-145 AMC 145.A.30(g)’de belirtilmiştir. Birkaç örnek vermek gerekirse;
• lastik söküm takımı,
• strobe light değişimi,
• brake unit deactive/reactive edilmesi
gibi işlemler A kategori lisansa sahip bir teknisyenin yetkisi kapsamındadır.
Hangi işlemlerin A kategori lisans kapsamında olan hat bakım işlemleri olarak kabul edilebileceği ile ilgili tanımlar şöyledir: Planlı küçük bakım ve basit arıza giderme işlemleri. Küçük bakımdan kasıt rutin olarak hava aracının sefer arasında alması gereken teknik hizmetleri ifade etmektedir. Bunlar arasında transit check, konaklama bakımı, ikmal işlemleri sayılabilir. Basit arıza giderme ise yine sefer arasında sık sık karşılaşılan ve “basit” olarak nitelendirilen işlemlerdir. Bunlara örnek olarak da lastik değişimi, başüstü dolaplarının menteşelerinin değişimi, patlak bir ampülün değiştirilmesi gibi işlemler örnek olarak verilebilir.
A kategori kapsamında verilecek task eğitimleri o bakım şirketi bünyesinde geçerli eğitimlerdir. Bir başka deyişle şirket değiştirildiğinde bu eğitimlerin tekrarlanması gerekecektir. Bu eğitimler 145 veya 147 ortamında verilebilir. Bu eğitimin sonunda bir sınav veya pratik değerlendirme olmak zorundadır.
Bu açıdan bakıldığında hat bakım faaliyetlerinin büyük bir kısmı A kategori teknisyen tarafından yürütülebilecek faaliyetlerdir. Ancak oluşabilecek arızalar ve karmaşık işlemler de düşünüldüğünde hat bakım ekiplerinde B1 ve B2 teknisyen ihtiyacı ortadan kalkmayacaktır.
A kategori bir lisansın B1.1 veya B2 lisansında dönüşümü için gerekli süreçleri daha önceki yazılarımızda zikrettiğimiz için burada bu konuya değinmiyoruz.
Hangi İşlemler A Kategori Yetkisi Kapsamı Dışındadır
Arıza giderme (trouble shooting/fault isolation) faaliyetleri gerektiren işlemler task eğitimi verilse bile A kategori kapsamı dışındadır. Örnek verilecek olursa patlak bir ampülü değiştiren A kategori bir teknisyen yeni ampül takıldıktan sonra sistemin düzelmediğini görürse artık işlem kendi yetkisinin dışında çıkmıştır. Bir arıza giderme faaliyeti yürütülmesi gerekecektir.
Buna ek olarak işlem havacılık otoritesi tarafından “basit” bir işlem olarak değerlendirilmezse yine A kategori kapsamı dışında kalacaktır. Örnek verilecek olursa bazı deactive işlemleri basit işlem olarak değerlendirilebilir bazıları ise böyle basit işlem kapsamı dışında tutulabilir.
Burada şunu da belirtmekte yarar var; üs bakım işlemleri ne kadar basit olursa olsun A kategori kapsamı dışındadır. Otoriteler bu hususla ilgili şöyle bir yorum getirmektedirler: “A kategori teknisyen yetki kapsamı ve yetkinliği sınırlı bir teknik personeldir. Hat bakımda sefer arasında normalde faal olarak tutulan bir hava aracında gerekli işlemleri yaptığında hava aracının seferine mani bir durum olmadığından emin olabilir. Ama üs bakıma girmiş bir uçakta bir çok işlem aynı anda yürümekte, uçağın bir çok yeri açılmakta, bir çok parça sökülmektedir. Dolayısıyla uçağın bir noktasında yapılacak bir işlemin ardından o bölgenin sefere hazır hale gelip gelmediği A kategori teknisyenin yetkinlik sınırlarının dışında kalır.”
Havacılık mevzuatı ile ilgili sorularınızı mevzuat@uted.org adresine mail atabilirsiniz.