“Herkes öfkelenebilir. Bu kolaydır. Ne var ki; doğru insana, doğru derecede, doğru zamanda, doğru maksatla ve doğru biçimde öfkelenmek, İşte bu zordur.” ARİSTO

 

Öfke nedir?

Öfke, doğal bir tepki ve insanlar için gerekli olan bir duygudur. Uygun ve normal şartlarda öfke gösterildiğinde son derece doğaldır, ama kontrolden çıktığı durumlarda karşılıklı olarak insanları kötü etkilemektedir. Öfke kontrolden çıkarsa kişinin aile, sosyal ve iş yaşantısında problemlere yol açar ve kişinin yaşam kalitesini düşürmeye başlar. Öfke hafif sinirlilik halinden yoğun hiddete kadar değişkenlik gösteren bir duygusal durumdur ancak ifade ediliş şekli çok önemlidir.

Örneğin; kolayca öfkelenen bir kişi öfke nedeninin kendisi olduğunu fark edemez ve öfkesinin kaynağını başkalarında arar. Öfkelendiğimizde kendimize şu soruyu sorabiliriz;

‘Öfkemin kaynağı benim içimde mi, yoksa diğer kişi ya da yaşadığım durumda mı?’

Öfkemin kaynağı nedir?

Buzdağının suyun üstünde kalan kısmı öfkedir. Oysa öfkenin ortaya çıkmasına neden olan pek çok duygu suyun altında gizlidir. Bu duygulardan bazıları; kıskançlık, kızgınlık, düşmanlık, üzüntü, kaygı, nefret ve kindir. Hangi durumlarda öfkeleniriz?

• İstek ve ihtiyaçlarımız karşılanmadığı ya da karşılanmayacağını düşündüğümüzde,
• Sıkıldığımızda ve anlaşılmadığımızı hissettiğimizde,
• Haksızlığa uğradığımızı düşündüğümüzde,
• Kendimizi ifade edemediğimizde,
• Yalnızlık, kaygı, utanç hissettiğimizde öfkeleniriz.

 

Duygu ve düşüncelerimizi denetleyebildikçe yaşadığımız öfkeyi azaltabiliriz.

Öfke ne değildir?

Öfke; şiddet göstermek ve suç işlemek için bir neden değildir. Bir problem çözme aracı değildir. Bir öç alma ve intikam yolu değildir. Başkalarını suçlama biçimi değildir. Başkalarını kontrol etme yolu değildir. Bir haklı olma yolu değildir.

Neden öfkeyle başa çıkmalıyız?

Öfke ile baş edememe, insanların sosyal ilişkilerinin zayıflamasına ve duygularını yaşayamamaları gibi sorunları beraberinde getirir. Öfkeli haller sonucunda hissedilen stres ve gerginlik sebebiyle ciddi sağlık problemleri yaşanmaya başlanabilir. Bağışıklık sistemi, kalp hastalıkları, mide-bağırsak sistemi ve ruhsal hastalıklar kontrol edilemeyen öfke sonucunda sıkça görülmektedir.

Öfkemizi nasıl kontrol edebiliriz?

Öfkemizi kontrol etmek için, öfkeyi yok saymak yerine, var olduğunu ve insani bir duygu olduğunu kabul etmek gerekir. İnsanın kendini değiştirebileceğine inanması, yani değişimi kabul etmek çok önemlidir. Öfke sonucu olan ileri derecede yıkıcı davranışları kontrol altına almak için uzmanlardan yardım almak gereklidir.

• Kendi öfkenizi tetikleyen durumları ve öfkenizin biçimlerini tanımlayın.
• Kendi kendinizi sakinleştirmeye yönelik egzer­sizleri sürekli ve düzenli olarak yapın. Spor, nefes egzersizleri gibi...
• Kendinize zaman tanıyın. Eğer mümkün ise, ken­dinizi öfkeli olduğunuz ortamdan hemen uzak­laştırın ve sorunla ancak kontrolünüzü yeniden kazandığınızda uğraşın.
• Problemi açıklığa kavuşturmaya çalışın ve çözü­mü aramaya odaklanın.
• Çevrenizdekileri öfkelendiğinize dair bilgilendirin ancak asla bağırmayın, vurmayın.
• Kendinize, sizi sakinleştirecek cümleler söyleyin.
• Kendinizi, kontrol etme konusunda kararlı olun.
• Şiddete yönelik davranışları asla kabul edilebilir çözümler olarak değerlendirmeyin.
• Bol bol gülün ve espri yeteneğinizi kullanın, olaya yeni bir bakış açısı ve yeni bir çerçeve kazandırın.
• Yeni bir bakış açısı için güvendiğiniz bir tanıdığınız­dan olaya dair farklı bir bakış açısı isteyebilirsiniz.
• Kişisel saldırılara cevap vermeyin, olayları kişisel­leştirmekten kaçının.

 

Öfke yönetimi için öneriler

Şüphe, yalnızlık, değersizlik hisleri, kin, korku, aldatılma, anlaşılamama gibi duygular öfkeyi doğurmaktadır. İletişim kuramamak, insanlar arasındaki sorunların çözülememesinin sonucudur. İletişim yollarını bilmek ve bu konuda bilgi almak, öfkemizi kontrol etmeyi ve öfkeyi engellemeyi sağlamaktadır. Yaşadığımız öfke nedeniyle, duygusal veya kindar olmamıza gerek yoktur. Çünkü insanlar, bu şekilde hiçbir sorununa çözüm bulamaz. Birey olarak, size yapılan kötü davranışa uygun bir davranış ve üslup ile izin vermeden, öfkeyi kontrol altına alıp kendinizden emin olmayı başarabilirsiniz.